Πληροφόρηση (intelligence) και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση : ισχύον πλαίσιο, διαχρονικά εμπόδια, κίνητρα και αναγκαιότητα σύστασης Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Πληροφοριών

Abstract

Η σύγχρονη πραγματικότητα υπαγορεύει ως επιτακτική τη σύσταση μιας αυτοτελούς και ανεξάρτητης Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Πληροφοριών, κάτι περισσότερο, δηλαδή, από ένα ετερογενές ευρωπαϊκό δίκτυο πληροφόρησης. Οι νέες απειλές, εσωτερικές και εξωτερικές, έχουν αναδιαμορφώσει το διεθνές περιβάλλον ασφαλείας και η σύσταση μιας τέτοιας υπηρεσίας σε ευρωπαϊκό πλαίσιο θα μπορούσε να συμβάλει αποτελεσματικά τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπισή τους, να ενισχύσει δηλαδή την ανθεκτικότητα (resilience) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής ΕΕ). Αν και έχουν γίνει βήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο πλαίσιο των πολιτικών ασφαλείας της ΕΕ, οι υπάρχοντες Οργανισμοί στο πεδίο της πληροφόρησης (intelligence), παρά την αδιαμφισβήτητα σημαντική συνδρομή τους, παρουσιάζουν ατέλειες και ελλείψεις σε πολλούς τομείς, που τους καθιστούν δυσλειτουργικούς και ίσως ανήμπορους να σταθούν απέναντι στις σύγχρονες προκλήσεις. Παρουσιάζοντας τα κυριότερα ζητήματα ασφαλείας στο σύγχρονο διεθνές περιβάλλον, εξετάζοντας την υπάρχουσα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική στον τομέα της ασφάλειας και της πληροφόρησης, αναλύοντας τα εμπόδια, που διαχρονικά καθυστερούν και δυσχεραίνουν την επίτευξη ενός τέτοιου εγχειρήματος, και τα κίνητρα για την υλοποίηση του επόμενου σταδίου, η παρούσα εργασία επιχειρηματολογεί υπέρ της αναγκαιότητας αναδιαμόρφωσης του χαρακτήρα της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της πληροφόρησης σε ένα νομικά και πολιτικά ανεξάρτητο κεντρικό φορέα, επιφορτισμένο τόσο με τη συλλογή και την ανάλυση όσο και με τη διαχείριση των πληροφοριών. Το εγχείρημα αυτό αποτελεί πρόκληση όχι μόνο για τα κράτη-μέλη, τα οποία θα επηρεαστούν άμεσα, αλλά και για την ίδια την Ένωση ως οντότητα που βαδίζει προς μια πιο ολοκληρωμένη μορφή. Στο σημείο αυτό, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί ότι, αν και αποτελεί εύλογο ερώτημα και σημαντική πτυχή του κεντρικού ζητήματος ενδιαφέροντος, η παρούσα εργασία δεν κινείται γύρω από επιχειρησιακά και τεχνικά ζητήματα υλοποίησης ενός τέτοιου εγχειρήματος, αλλά κύριος άξονας μελέτης είναι η τρέχουσα κατάσταση και οι προτεινόμενες αλλαγές σε θεσμικό επίπεδο.