Ο ρόλος των πανεπιστημίων στην ερευνητική δραστηριότητα. Η ελληνική περίπτωση

Abstract

Η ερευνητική δραστηριότητα των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων αποτελεί ένα άκρως ενδιαφέρον πεδίο μελέτης, διότι όπως υποστηρίζεται εκτενώς, σε διεθνές επίπεδο, η συμβολή του στην προαγωγή των εθνικών συστημάτων έρευνας είναι καίριας σημασίας. Η θεωρία της Τριπλής Έλικας που προωθεί τη συνεργασία μεταξύ του κράτους, των Πανεπιστημίων και της βιομηχανίας στηρίζει τη δυναμική της στα θετικά αποτελέσματα που προκύπτουν από τον μετασχηματισμό των ΑΕΙ σε κοιτίδες παραγωγής νέας γνώσης και καινοτομικών προϊόντων και διαδικασιών. Η προοπτική αυτής της σύμπραξης διευρύνει την αποστολή του Πανεπιστημίου, η οποία πλέον υπερβαίνει τον παραδοσιακό ρόλο της έρευνας και της διδασκαλίας και υιοθετεί και την καινοτομία, εξαπλώνοντας το «τρίγωνο της γνώσης». Συνακόλουθα, το Πανεπιστήμιο δύναται να συνεισφέρει ουσιωδώς στην οικονομική ευημερία, όντας προσανατολισμένο στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης. Κύριος στόχος της συγκεκριμένης εργασίας είναι η διερεύνηση του ρόλου που διαδραματίζει το ελληνικό Πανεπιστήμιο στο εθνικό σύστημα Έρευνας και Ανάπτυξης. Μέσα από την πραγματολογική ανάλυση ποσοτικών δεδομένων, που βασίζεται στην κατάρτιση διαγραμμάτων και τη μελέτη δεικτών που αποτυπώνουν τις δαπάνες για Ε&Α και τη συνεργατική δυναμική μεταξύ ΑΕΙ και βιομηχανίας και σκιαγραφούν τη συνεισφορά του πανεπιστημιακού ερευνητικού προσωπικού μέσω του αριθμού του, των επιστημονικών του δημοσιεύσεων και την αναγόρευση νέων διδακτόρων, προκύπτει ότι ο ρόλος αυτός καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το ελληνικό ερευνητικό σύστημα. Η συγκριτική ανάλυση των δεδομένων που αφορούν την ερευνητική δραστηριότητα των ελληνικών Πανεπιστημίων και την αντίστοιχη των ευρωπαϊκών οδηγεί στο συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα τα ακαδημαϊκά ιδρύματα αποτελούν βασικούς φορείς παραγωγής έρευνας, ενώ στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ27, παρόλο που ο ρόλος τους είναι σημαντικός, ιδιαίτερο ειδικό βάρος έχει ο τομέας των επιχειρήσεων. Η ανάλυση επικεντρώνεται στη συμβολή του ελληνικού Πανεπιστημίου στο εθνικό σύστημα Έρευνας και Ανάπτυξης σε σχέση με ό,τι σημειώνεται αντιστοίχως στην ΕΕ27 και με δεδομένο τον κομβικό ρόλο του, διαπιστώνεται ότι η θεωρία της Τριπλής Έλικας βρίσκει πρόσφορο έδαφος στην ελληνική περίπτωση.