Η κατάρτιση και η δια βίου μάθηση ως συστατικά στήριξης της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης στην Ε.Ε. Μετεξελίξεις και προοπτικές της πολιτικής συνοχής

Abstract

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις τελευταίες δεκαετίες, η κατάρτιση και η δια βίου μάθηση αποτελούν το κύριο μέσο για τη στήριξη της απασχόλησης και ως εκ τούτου, τις τοποθετεί στον πυρήνα των προτεραιοτήτων της. Η Πολιτική Συνοχής επενδύει στο ανθρώπινο κεφάλαιο προκειμένου να στηρίξει την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα, να αμβλύνει τις κοινωνικές ανισότητες και να επιτύχει την κοινωνική συνοχή μεταξύ κρατών μελών, περιφερειών και ατόμων. Τα αυστηρά κριτήρια της οικονομικής και νομισματικής ένωσης σε συνδυασμό με την έλευση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008 και της μετέπειτα κοινωνικο-οικονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία Covid-19, συντέλεσαν στις μεταβολές που επήλθαν στην Πολιτική Συνοχής. Η παγκόσμια οικονομία και ο ταχύς ψηφιακός μετασχηματισμός απαιτούν από τον παραγωγικό πληθυσμό να διαθέτει ένα ευρύ φάσμα γνώσεων και δεξιοτήτων προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση και να ενταχθεί στην αγορά εργασίας. Στην παρούσα εργασία επιχειρείται η διερεύνηση της επίδρασης της κατάρτισης και δια βίου μάθησης στην απασχόληση και ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε. καθώς και η διερεύνηση της μελλοντικής επίδρασης των πρόσφατων μεταβολών που υπέστη η Πολιτική Συνοχής. Τα αποτελέσματα της διερεύνησης καταδεικνύουν ότι η κατάρτιση και η δια βίου μάθηση επιδρούν θετικά στη στήριξη της απασχόλησης και της ανταγωνιστικότητας της Ε.Ε. Ωστόσο, ο νεοφιλελεύθερος προσανατολισμός της κοινωνικής ατζέντας της Ε.Ε. βλέπει τη μία όψη του νομίσματος. Αν και η κύρια επιδίωξη της Ε.Ε. είναι η αύξηση της απασχόλησης, λαμβάνει υπ’ όψιν τη διαρθρωτική ανεργία μετατοπίζοντας την ευθύνη στο άτομο για την απασχολησιμότητά του ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί ένα νέο εργασιακό καθεστώς. Η εντατικοποίηση ελέγχου και παρακολούθησης των εθνικών σχεδίων δράσης για την εναρμόνιση των εθνικών πολιτικών κατάρτισης και δια βίου μάθησης που επιφέρουν οι πρόσφατες μεταβολές της Πολιτικής Συνοχής, έχουν ως συνέπεια την αυξανόμενη επιρροή της υπερεθνικής έναντι της εθνικής πολιτικής, χωρίς ωστόσο, να αναμένονται αντίστοιχες μεταβολές στις σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.