Η πολιτική οικονομία της ενεργειακής ασφάλειας της Κίνας: οι επενδύσεις της στην αφρικανική ήπειρο

Abstract

Σκοπός της εργασίας, είναι η διερεύνηση των Σινο-Αφρικανικών σχέσεων στις αρχές του 21ου αιώνα (2000-2015) και ο αντίκτυπός τους στην ισορροπία του διεθνούς συστήματος. Θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον κεντρικό σχεδιασμό και στη γεωοικονομική στρατηγική της Κίνας μέσω επενδυτικού προγραμματισμού στην αφρικανική ήπειρο, όπως και τα μέχρι τώρα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής και οικονομικής διαχείρισης στα αφρικανικά κράτη (Σινο-Αφρικανικές αναπτυξιακές και ενεργειακές σχέσεις). Αντικείμενο της εργασίας αποτελεί η επενδυτική στρατηγική, εκ μέρους της Κίνας, για την κάλυψη της εσωτερικής της ενεργειακής ασφάλειας και την κατασκευή υποδομών και δικτύων (τηλεπικοινωνιών, μεταφορών, ενεργειακών, κ.α.) για την παραγωγή φυσικών πόρων επηρεάζοντας τη διεθνή οικονομία και βιομηχανία. Ο συγκεκριμένος σχεδιασμός πραγματοποιείται μέσα από το στρατηγικό μοντέλο της Κίνας One Belt-One Road(νέος δρόμος του μεταξιού) και το πρόγραμμα «go global», καθιστώντας διάφορα chock points με κυριότερο αυτό του στενού της Μάλακα(Malaka Stream) στρατηγικές διόδους για τα ενεργειακά και εμπορικά συμφέροντα της Κίνας. Επίσης, η ανάπτυξη του συστήματος “περιδέραιο μαργαριταριών”(όπως αποκαλεί η διεθνής βιβλιογραφία εμπορικές, διπλωματικές και στρατιωτικές χερσαίες και θαλάσσιες βάσεις και δίκτυα της Κίνας στην Ασία και τον Ινδικό Ωκεανό) ενισχύει την διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας της Κίνας. Θα αναφερθούν περιπτώσεις κρατών, για να επιβεβαιωθεί αν πραγματοποιούνται τα φαινόμενα της κατάρας των πόρων και της ολλανδικής ασθένειας σε αφρικανικά κράτη από τις κινεζικές επενδύσεις. Το κύριο ερώτημα που γίνεται προσπάθεια να απαντηθεί, είναι κατά πόσον χώρες που παρουσιάζουν αφθονία φυσικών πόρων δεν παρουσιάζουν ανάλογη οικονομική ανάπτυξη; Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες παρουσιάζουν αυτό το παράδοξο φαινόμενο(The paradox of plenty), καθιστώντας το θεσμικό έλλειμμα την κυριότερη αιτία ανάπτυξης του φαινομένου της κατάρας των πόρων. Η μεθοδολογία της εργασίας που θα ακολουθηθεί είναι η ανάλυση, κριτική και παρουσίαση της περιγραφικής στατιστικής των μακροοικονομικών μεγεθών των σινο-αφρικανικών σχέσεων, καθώς και η συλλογή και τεκμηρίωση δευτερογενών πηγών ελληνόγλωσσης και ξενόγλωσσης βιβλιογραφίας. Για το λόγο αυτό, χρησιμοποιείται εκτενής βιβλιογραφία από επιστημονικά περιοδικά, συλλογές ερευνητικών πορισμάτων από ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα αναγνωρισμένου διεθνούς κύρους. Τα κυριότερα συμπεράσματα της εργασίας, είναι η αλλαγή της υψηλής στρατηγικής της Κίνας τον 21ο αιώνα προς αναπτυσσόμενες οικονομίες με ιδιαίτερα υψηλό πολιτικό και επιχειρηματικό ρίσκο, καθώς και η ανάδυση της ήπιας ισχύος του Sun Zi στην οικονομική της και εξωτερική της πολιτική στην Αφρικανική Ήπειρο. Επίσης, το αναπτυξιακό της μοντέλο στην Αφρική εκφράζεται κυρίως με τις κατασκευές δικτύων και υποδομών στα πλαίσια του win-win μοντέλου, με στόχο την χερσαία και θαλάσσια πρόσβαση της σε πλουτοπαραγωγικές πηγές αφρικανικών κρατών και την επίτευξη της ενεργειακής της ασφάλειας για την κάλυψη των βιομηχανικών της αναγκών, με αντάλλαγμα την δημιουργία αναπτυξιακών υποδομών στην Αφρική. Τέλος, επιβεβαιώνονται τα φαινόμενα της κατάρας των πόρων και της ολλανδικής ασθένειας στις περισσότερες αφρικανικές χώρες. Παρά την ανάπτυξη του ενεργειακού κλάδου και την πληθώρα των κινεζικών επενδύσεων από κρατικές κυρίως επιχειρήσεις τις δύο τελευταίες δεκαετίες, όπως και τη βελτίωση πολλών δεικτών στα μακροοικονομικά μεγέθη των αφρικανικών χωρών, η κοινωνική συνοχή, η πολιτική σταθερότητα, η στρατιωτική εκεχειρία και κυρίως η οικονομική ανάπτυξη στην Αφρικανική Ήπειρο, δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται ακόμα σε καθολικό βαθμό.