Δίκαιο της θάλασσας: σύγκριση - αναγωγή της ελληνοτουρκικής διαφοράς στο Αιγαίο με την Νότια Σινική Θάλασσα

Abstract

Στην παρούσα εργασία επιχειρείται να εξηγηθεί και να αναλυθεί η ελληνοτουρκική διαφορά οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου ενώ παράλληλα γίνεται απόπειρα να παραλληλιστεί με την υπόθεση των Spratly Islands, ένα νησιωτικό σύμπλεγμα στη Νότια Σινική Θάλασσα και την αντιδικία των κρατών Ταιβάν, Βιετνάμ, Φιλιππίνων, Μαλαισίας και Μπρουνέι με την Κίνα. Αποτέλεσμα της εν λόγω αντιδικίας ήταν η προσφυγή των Φιλιππίνων στο Διαιτητικό Δικαστήριο το οποίο εξέδωσε στις 12 Ιουλίου 2016 την Απόφασή του, η οποία και θεωρείται ορόσημο για το διεθνές δίκαιο. Αρχικά γίνεται εκτενής αναφορά σε θεμελιώδεις έννοιες της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Οι έννοιες ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα, αιγιαλίτιδα ζώνη, αρχιπελαγικά κράτη, περιοχή – «διεθνής βυθός», ανοικτή θάλασσα και εθνικός εναέριος χώρος αναλύονται διεξοδικά προκειμένου να γίνει αφενός αντιληπτό το νομικό πλαίσιο του δικαίου της θάλασσας και αφετέρου να αναδειχθεί η στάση των υπό μελέτη κρατών και η αντίληψή τους για τις έννοιες αυτές. Εν συνεχεία, αναλύεται το καθεστώς των νήσων όπως αυτό αντικατοπτρίζεται στο άρθρο 121 της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας, καθώς οι νησίδες, οι βράχοι και τα νησιά διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο τόσο στην υπόθεση οριοθέτησης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας όσο και στην υπόθεση των Spratly Islands. Ακολούθως αναλύεται εκτενώς η ελληνοτουρκική διαφορά οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου φθάνοντας χρονικά μέχρι τις διαπραγματευτικές επαφές των δύο κρατών το 2015. Γίνεται αναφορά σε σημαντικά επεισόδια που έφεραν προ των πυλών ένοπλης σύγκρουσης τις δύο χώρες, εμμένοντας στην κρίση των Ιμίων το 1996. Στη συνέχεια πραγματοποιείται μια τρόπον τινά γνωριμία με τα Spratly Islands και τη σημασία που αυτά έχουν για τα κράτη που τα διεκδικούν. Τέλος, παρουσιάζεται η απόφαση του Δικαστηρίου για τα Spratly Islands και επιχειρείται παράλληλα σύγκριση και αναγωγή με την ελληνοτουρκική διαφορά καθώς επίσης και εκτιμήσεις για το κατά πόσον η εν λόγω απόφαση μπορεί να φανεί χρήσιμη προκειμένου να επιτευχθεί η επίλυση της ελληνοτουρκικής διαφοράς.