Μια εμπειρική διερεύνηση της επίδρασης των φόρων στην ανεργία σε δέκα (10) ευρωπαϊκές χώρες

Abstract

Στην παρούσα διπλωματική εργασία αναλύεται η επίδραση των φόρων στην ανεργία σε ένα δείγμα δέκα ευρωπαϊκών χωρών που μελετήθηκαν κατά τη χρονική περίοδο 1965 - 2015. Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν είναι μορφής πάνελ και οι εκτιμήσεις πραγματοποιήθηκαν με τη βοήθεια του στατιστικού πακέτου STaTa Mp 13. Επιπλέον, επειδή στο εξεταζόμενο δείγμα της μελέτης περιλαμβάνονται και έτη στα οποία έλαβε χώρα η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, υλοποιήθηκε ανάλυση της επίδρασης των φόρων στην ανεργία πριν και μετά την εμφάνιση της κρίσης αυτής με τη χρήση ψευδομεταβλητής χρόνου (dummy year). Αρχικά, οι μέθοδοι εκτίμησης που εφαρμόστηκαν είναι αυτές των ελαχίστων τετραγώνων (OLS), των σταθερών επιδράσεων (Fixed Effects) και των τυχαίων επιδράσεων (Random Effects). Με τη βοήθεια των στατιστικών ελέγχων Breusch - Pagan και Hausman αποδείχθηκε ότι η μέθοδος των σταθερών επιδράσεων (Fixed Effects) περιγράφει καλύτερα την επίδραση της φορολογίας στην ανεργία. Ειδικότερα, οι φόροι εισοδήματος φυσικών προσώπων φαίνεται να είναι στατιστικά σημαντικοί και να ασκούν θετική επίδραση στην έλλειψη απασχόλησης. Ωστόσο, το παραπάνω αποτέλεσμα διαφοροποιείται με τη χρήση της ψευδομεταβλητής χρόνου (dummy year) με την οποία πραγματοποιήθηκε διαχωρισμός του χρονικού δείγματος της έρευνας αυτής πριν και μετά το έτος στο οποίο επήλθε η παγκόσμια οικονομική κρίση, δηλαδή πριν και μετά το έτος 2007. Με τη χρήση αυτής της ψευδομεταβλητής έγινε εμφανής μια μεταβολή της συμπεριφοράς του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, αφού πλέον οι δεδομένοι φόροι ασκούσαν αρνητική επιρροή στην ανεργία, χωρίς να χάνουν τη στατιστική σημαντικότητα τους. Λόγω του σχετικά μικρού αριθμού οντοτήτων (χώρα) και του γεγονότος ότι το υπό εκτίμηση υπόδειγμα αποτελούσε ένα δυναμικό μοντέλο, δηλαδή ένα μοντέλο που είχε ως ανεξάρτητη μεταβλητή την χρονική υστέρηση της εξαρτημένης μεταβλητής και προκειμένου να εξεταστεί εκτενέστερα η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων που απορρέουν από την εύρωστη μέθοδο των σταθερών επιδράσεων (Fixed Effects Robust), το μοντέλο εκτιμήθηκε και με την γενικευμένη μέθοδο των ροπών διαφορών (Generalized Method of Moments - two step difference GMM). Σύμφωνα με αυτή τη μέθοδο, αποδείχθηκε για ακόμη μια φορά, ότι μια ενδυνάμωση των φόρων που επιβάλλονται στο εισόδημα των πολιτών είναι ικανή να κλιμακώσει το ποσοστό της ανεργίας στα χρόνια που η εκάστοτε ευρωπαϊκή οικονομία δεν βρίσκεται αντιμέτωπη με ύφεση. Αντίθετα, κατά τα χρόνια της οικονομικής δυσπραγίας, οι φόροι εισοδήματος φυσικών προσώπων αποκτούν ανασταλτική συμπεριφορά, αφού μια αύξηση τους αναμένεται να οδηγήσει σε αποκλιμάκωση του ποσοστού της αποχής από την μισθωτή απασχόληση. Εν κατακλείδι, από τα αποτελέσματα της έρευνας φαίνεται ότι η σωστή διαχείριση της φορολογικής νομοθεσίας είναι ικανή να επιφέρει ελάττωση στο ποσοστό της ανεργίας. Αυτό που πρέπει να καταστεί σαφές είναι ότι η φορολογική πολιτική που ασκείται από τους εκάστοτε κυβερνόντες επηρεάζεται από το χρόνο και άλλοτε μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα και άλλοτε αρνητικά όσον αφορά πάντοτε την ακούσια αποχή από την εργασία. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, η επιβολή φορολογικών μέτρων πρέπει να διενεργείται με ιδιαίτερη προσοχή από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία ειδικά σε περιόδους οικονομικής κρίσης και γενικότερα δύσκολων οικονομικών συνθηκών.