Αφομοίωση vs αναγνώριση

Abstract

Η γεωγραφική μετακίνηση με στόχο την μόνιμη ή την προσωρινή εγκατάσταση σε νέο χώρο αποτελεί μια «φυσική - φυσιολογική» διαδικασία όλων των ζώντων οργανισμών (άνθρωποι, ζώα, πουλιά, ιχθύες). Η διαδικασία αυτή ορίζεται συνήθως ως αποδημία1 ή μετανάστευση2 και η βασικότερη αιτία για αυτήν την μετακίνηση είναι συνήθως η αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης. Η μετανάστευση ωστόσο, δεν θα πρέπει να ταυτίζεται με την μετακίνηση. Σημαντικό στοιχείο πού τη περιορίζει ως υποκατηγορία της δεύτερης, είναι η εγκατάσταση σε ένα νέο χώρο και όχι η επίσκεψή του. Ωστόσο, για το ανθρώπινο γένος η εγκατάσταση στη «νέα» γη γινόταν άλλοτε ειρηνικά και άλλοτε βίαια. Μεγάλοι πολιτισμοί, όπως της Μεσοποταμίας, της Αθήνας και του αραβικού κόσμου, στηρίχθηκαν στη μετανάστευση. Ακόμα, η δημιουργία των αρχαίων αποικιών, αλλά και σύγχρονων χωρών, όπως της σημερινής Αυστραλίας, Η.Π.Α. και του Καναδά, βασίστηκαν επίσης στη μετανάστευση. 3 Κατά καιρούς και ανά τους αιώνες, οι μεταναστευτικές ροές ενώ πάντα υπήρχαν, δεν εμφάνιζαν όμως τα ίδια χαρακτηριστικά. Η εξέλιξη των κοινωνικών-πολιτικών δομών επηρέασε μεταξύ άλλων και το φαινόμενο της μετακίνησης. Η δημιουργία «συνόρων» αλλά και η δημιουργία της αγοράς εργασίας αλλάζουν ουσιαστικά το χαρακτήρα της μετανάστευσης. Τόσο τα αίτια, όσο και οι συνέπειες από την ύπαρξη μεταναστευτικών ροών, διαφοροποιούνται. Στη νεοτερική εποχή η βασική αιτία μετανάστευσης γίνεται η αναζήτηση εργασίας, ως συμπληρωματικό στοιχείο της καπιταλιστικής οικονομικής οργάνωσης. Η Βιομηχανική Επανάσταση θα δημιουργήσει τις συνθήκες για τη νέα αυτή μεταναστευτική μορφή και σε συνδυασμό με την εξέλιξη των μέσων μεταφοράς, διαμορφώνουν το πρώτο σημαντικό ρεύμα μετανάστευσης όσον αφορά το μέγεθος αλλά και τους πολλαπλούς τόπους προέλευσης των ανθρώπων που μετακινήθηκαν. Από το 1820 μέχρι το 1915 μετακινήθηκαν περίπου 60 εκατομμύρια άτομα, με βασικούς προορισμούς τις Η.Π.Α. και Αυστραλία.4 Η μεταναστευτική αυτή ροή δικαίως προσδιορίζεται πλέον από τα επίθετα «μαζική» και «διεθνής». Όμως, η ροή αυτή δεν συνεχίστηκε ομαλά στη συνέχεια. Οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι, οι δημοσιοοικονομικές πολιτικές προστατευτισμού και οι οικονομικές κρίσεις της δεκαετίας του 1970 την περιόρισαν σημαντικά, για να επανεμφανιστεί ένα νέο κύμα, ανάλογης δυναμικότητας, στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Το δεύτερο αυτό κύμα, αν και από άποψη μεγέθους εμφανίζεται αρκετά πιο περιορισμένο, η επανάσταση στην τεχνολογία των επικοινωνιών και μεταφορών, το διευκόλυναν να αναπτύξει διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Επιπρόσθετα, μεταναστευτικές ροές μαζικής κλίμακας κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους από πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο, καθώς και από όσους αιτούνται οικογενειακή επανένωση, ενώ αναπτύσσονται νέες συμπληρωματικές μορφές μετανάστευσης.