Διεθνείς όψεις, συνέπειες και προβληματισμοί γύρω από το ζήτημα του Ανατολικού Τιμόρ (1975-2012)

Abstract

Στις 27 Σεπτεμβρίου 2002 η Ρεπουμπλικανική Δημοκρατία του Timor Leste έγινε δεκτή ως πλήρες μέλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της (20.05.02). Προηγήθηκε ο τερματισμός της 24ετούς ινδονησιακής κατοχής (1975-1999) και η τριετής (1999-2002) διακυβέρνηση της χώρας από τη μεταβατική διοίκηση του ΟΗΕ (UNTAET). Η παρούσα εργασία εξετάζει: α) την υποστήριξη, άμεση ή έμμεση, της ινδονησιακής κατοχής του Αν.Τιμόρ εκ μέρους των διεθνών δρώντων (παγκόσμιων υπερδυνάμεων, περιφερειακών δυνάμεων και διεθνών οργανισμών), εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, β) τα αίτια και τους όρους μεθόδευσης της ανεξαρτησίας του Αν.Τιμόρ από την Ινδονησία και τη διεθνή κοινότητα, γ) το έργο των ειρηνευτικών αποστολών του ΟΗΕ και η συμβολή τους στην οικοδόμηση του κράτους του Αν. Τιμόρ, δ) τα πορίσματα των επιτροπών αλήθειας και συμφιλίωσης και κατά πόσον πέτυχαν τους σκοπούς για τους οποίους συγκροτήθηκαν. Σκοπός της ανά χείρας περιπτωσιολογικής μελέτης είναι να καταδείξει ότι: α) οικονομικά συμφέροντα, όπως η εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, αποδεικνύονται καταλυτικής σημασίας για την ανεξαρτησία ενός λαού, και υπαγορεύουν τις επιλογές της διεθνούς κοινότητας ως προς την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων διεθνών οργανισμών, β) η παθογένεια της γραφειοκρατίας του ΟΗΕ, η οποία επηρεάζει και τη λειτουργία των ειρηνευτικών αποστολών, ακόμη και σε περιπτώσεις οι οποίες κρίνονται, σε γενικές γραμμές, επιτυχείς, περιορίζει σημαντικά, και ενίοτε υπονομεύει τη μελλοντική εξέλιξη και βιωσιμότητα των πρώην εμπόλεμων περιοχών και γ) οι πιθανότητες διατήρησης της πολιτικής και οικονομικής αυτονομίας του νεοσύστατου κράτους περιορίζονται σημαντικά υπό τη σκιά των γειτονικών περιφερειακών δυνάμεων (Ινδονησία, Αυστραλία) και της αδυναμίας του ίδιου του κράτους να αποσυνδέσει την οικονομική του επιβίωση αποκλειστικά από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου αναζητώντας εναλλακτικές πηγών εσόδων.