Η ευρωπαϊκή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων

Abstract

Μετά τη κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και τη φιλελευθεροποίηση των καθεστώτων των χώρων των Βαλκανίων, σε αντίθεση με τη Βουλγαρία και Ρουμανία που κινήθηκαν άμεσα σαν ώριμα κράτη για να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το επέτυχαν το 2007,τα Δυτικά Βαλκάνια χρειάστηκε να περάσουν μέσα από μια σκληρή διαδικασία επαναπροσδιορισμού της εθνικής ταυτότητας και κυριαρχίας, μέσω της δημιουργίας νέων εθνών κρατών. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στα ιστορικά γεγονότα που διαμόρφωσαν τη σημερινή γεωπολιτική κατάσταση (Πόλεμος στη Βοσνία, Βομβαρδισμοί της Γιουγκοσλαβίας, Πόλεμος του Κοσσόβου). Έγινε επίσης ειδική αναφορά στην έξαρση του Μακεδονικού για το θέμα της ονομασίας της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, που αφορά την Ελλάδα. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά πολύ έμπειρος Έλληνας διπλωμάτης,τα Δυτικά Βαλκάνια αποτέλεσαν τη πίσω αυλή των Βαλκανίων, ένα χώρο ακάλυπτο, ένα χώρο που έπρεπε να εξελιχθεί ανάλογα προτού διεκδικήσει μια νέα πορεία στη τροχιά της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι αλυτρωτισμοί και οι σφοδρές εθνοτικές συγκρούσεις που εκδηλώθηκαν στα Δυτικά Βαλκάνια, προκάλεσαν τη παρέμβαση του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνεργασίας και έλαβαν χώρα οι μοναδικές πολεμικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη, μετά το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Ακολούθως, αναλύθηκαν με όση λεπτομέρεια επέτρεπε ο σκοπός και η έκταση αυτής της μελέτης, οι προσπάθειες της ΕΕ για την επίτευξη του πολιτικού στόχου που αφορά την εδραίωση της σταθερότητας και της ευημερίας στα Δυτικά Βαλκάνια. Διαπιστώθηκε ότι,ενώ οι Συμφωνίες Σταθεροποίησης και Σύνδεσης επαναλάμβαναν το επιτυχημένο μοντέλο των χωρών της Κεντρικής & Ανατολικής Ευρώπης,δεν ανταποκρίνονταν στις ιδιαιτερότητες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και η ΕΕ οδηγήθηκε στο να δώσει .ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη της περιφερειακής συνεργασίας και στην υιοθέτηση νέων θεσμικών και νομικών εργαλείων για να δεσμεύσει τις πολύ άστατες περιφέρειες. Στο πλαίσιο της προσπάθειας για την ειρήνευση,τη σταθερότητα, την ελευθερία στα Δυτικά Βαλκάνια σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ανάπτυξη εμπορικών σχέσεων και η απελευθέρωση του εμπορίου. Ενώ, όμως, διευθετήθηκαν σημαντικά πολιτικά ζητήματα και η διαδικασία σταθεροποίησης & σύνδεσης έχει αρχίσει να αποδίδει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, υπάρχει ανησυχία και προβληματισμός σχετικά με το εάν η βαθιά δημοσιονομική κρίση στη Ευρωπαϊκή Ένωση απειλεί να ανακόψει ή να αναστείλει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση των Δυτικών Βαλκανίων. Το 2012 η Ευρωπαϊκή Ένωση έλαβε το Νόμπελ Ειρήνης για τη ουσιαστική συνεισφορά της στο τομέα αυτό .Θεωρούμε ότι τα Δυτικά Βαλκάνια αποτέλεσαν μια πρόκληση και μια ευκαιρία για την Ευρωπαϊκή Ένωση για να μπορέσει να αναπτύξει πολιτικές που αφορούν θέματα συνεργασίας για την άμυνα και την ασφάλεια. Ιδιαίτερα, επίσης, θα πρέπει να τονιστεί ότι η Ελλάδα, μοναδική χώρα των Βαλκανίων σε ευρωπαϊκή πορεία από το 1959, πλήρες μέλος της ΕΕ το 1981,ανέλαβε σημαντικές πρωτοβουλίες και στήριξε καθοριστικά την ευρωπαϊκή πορεία των Βαλκανίων.