Διεθνές δίκαιο και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις από την κρίση των Ιμίων και εντεύθεν: το πλαίσιο της ειρηνικής επίλυσης

Abstract

Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι δύο γειτονικές χώρες στην περιοχή της Μεσογείου οι οποίες κατέχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην βαλκανική περιοχή, τόσο στον οικονομικό όσο και στον πολιτικό και στρατιωτικό τομέα. Αποτελούν μέλη του Οργανισμού Βορειοανατολικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) ενώ η Ελλάδα και μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Τουρκία αποτελεί υποψήφιο μέλος της Ε.Ε από το 1999, με τη Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι, σημείο καμπής για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις των δύο χωρών τόσο στο πλαίσιο της Ε.Ε όσο και σε καθαρά διμερές επίπεδο. Το 1830 μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι μουσουλμάνοι της Ανατολίας απέκτησαν την εθνική τους ταυτότητα ως Τούρκοι, έπειτα από αγώνες με τις ελληνικές δυνάμεις οι οποίες κατείχαν την περιοχή της Ανατολίας το 1922. Από τότε και εντεύθεν οι σχέσεις των δύο γειτονικών χωρών είναι αρκετά τεταμένες για την περιοχή του Αιγαίου Πελάγους και την Κύπρο, ενώ οι περίοδοι συνεργασίας είναι ελάχιστες, με πιο έντονη την περίοδο που πρωθυπουργοί των δύο χωρών ήταν ο Βενιζέλος και ο Ατατούρκ. Το καλοκαίρι του 1974 οι δύο χώρες έφτασαν στο χείλος του πολέμου, όταν η Άγκυρα εισέβαλε στην Κύπρο, ενώ το ίδιο έκρυθμη κατάσταση δημιουργήθηκε και το 1996 η οποία έφερε στο αποκορύφωμα τις σχέσεις των δύο χωρών όταν άρχισε η διεκδίκηση από την πλευρά της Τουρκίας της κυριότητας δύο νήσων, με την ονομασία Ίμια / Kardak, από την Ελλάδα και την Τουρκία αντίστοιχα. Η διαμάχη για την κυριαρχία οδήγησε στη συγκέντρωση δυνάμεων γύρω από την επίδικη περιοχή καθώς και στην παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών για την αποκλιμάκωση της έντασης των δύο μελών του Οργανισμού Βορειοανατολικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ). Από τότε και στο εξής μια σειρά από τυχαία γεγονότα όπως μια περιφερειακή σύγκρουση, δύο μεγάλες καταστροφές και ο θάνατος ενός κορυφαίου Έλληνα πολιτικού έχει οδηγήσει σε μια πλήρη μεταμόρφωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, οι οποίες φτάσανε και σε μια πρωτοφανή επιβεβαίωση φιλίας και αλληλεγγύης. Από το γεγονός των Ιμίων και εντεύθεν, οι δύο χώρες έχοντας πραγματοποιήσει αρκετές συναντήσεις και διαπραγματεύσεις δεν έχουν καταλήξει στην επίλυση των διαφορών στο Αιγαίο. Η επίλυση παραμένει ζωτικής σημασίας για τη διεθνή σταθερότητα στην περιοχή ενώ οι απόψεις ως προς την επίλυση ποικίλουν. Άποψή μας αποτελεί η ειρηνική επίλυση περιλαμβανομένου του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.