Ανθρωπιστικές επεμβάσεις : επεμβάσεις στη διεθνή πολιτική και στο διεθνές δίκαιο. Μια επανεκτίμηση

Abstract

Το ζήτημα της ανθρωπιστικής επεμβάσεως και της νομιμότητάς της κατά τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, εμφανίζεται κατά καιρούς στο διεθνές προσκήνιο και απασχολεί τη διεθνή θεωρία και πρακτική. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, έχει υιοθετήσει πλειάδα αποφάσεων, στο πλαίσιο του Κεφαλαίου VII του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, με τις οποίες εξουσιοδοτεί ορισμένα κράτη-μέλη του Οργανισμού, να λάβουν «όλα τα απαραίτητα μέτρα» για την επίτευξη, λιγότερο ή περισσότερο, σαφώς προσδιορισμένων στόχων, στο πλαίσιο της διατήρησης, της αποκατάστασης ή της επιβολής της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Οι πρώτες ενδείξεις αυτής της πρακτικής, εμφανίζονται, ήδη, κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Πιο συγκεκριμένα κατά τη σύγκρουση στην Κορέα, το 1950, και κατά τον αποκλεισμό της Ν. Ροδεσίας, το 1966. Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, σημειώνονται ουσιώδεις μεταβολές στην πολιτική των στρατιωτικών επεμβάσεων, οι οποίες έχουν ως κεντρικό άξονα την περιφρούρηση της διεθνούς ασφάλειας. Η πολύχρονη αδράνεια του ΟΗΕ, ανήκει, πλέον, στο παρελθόν. Η λήξη της ιδεολογικοπολιτικής αντιπαράθεσης Ανατολής-Δύσης και η κατάρρευση του Ανατολικού Συνασπισμού, δημιούργησαν νέες συνθήκες, για την αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν στη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας και γενικότερα στην προώθηση αρχών και πρακτικών, που αντανακλούν τη νέα πραγματικότητα της διεθνούς πολιτικής. Ειδικότερα, η διάλυση του πολυεθνικού κράτους και η εμφάνιση εθνοτικών και θρησκευτικών διαφορών, καθώς και εδαφικών διεκδικήσεων, προσδίδουν μία άλλη διάσταση στο χαρακτήρα της σύγκρουσης, ο έλεγχος της οποίας καθίσταται ακόμα πιο δύσκολος, λόγω της απουσίας σαφώς οριοθετημένων κρατικών συνόρων και πλήρως νομιμοποιημένων πολιτικών συστημάτων. Η εργασία αυτή επιχειρεί την ολόπλευρη διαφώτιση του ζητήματος της ανθρωπιστικής επεμβάσεως, υπό το πρίσμα του διεθνούς δικαίου, των διεθνών σχέσεων και της διεθνούς πολιτικής, καθώς και την απάντηση των νομικών και, όχι μόνο, προβλημάτων που ανακύπτουν από αυτήν.