Οι διπλωματικές σχέσεις Ρωσίας - Τουρκίας κατά τον 20ο και 21ο αιώνα : η οικονομική συνεργασία τους υπό το πρίσμα του ενεργειακού ζητήματος

Abstract

Το θέμα της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι ο προσδιορισμός και η ανάδειξη των διμερών διπλωματικών σχέσεων Ρωσίας και Τουρκίας, έτσι όπως χαράσσονται από τις αρχές του 20ου αιώνα, και όπως αρχίζουν πλέον να διαμορφώνονται υπό το πρίσμα της ενεργειακής στρατηγικής και της γεωπολιτικής, στο υπό διαμόρφωση πολυπολικό διεθνές γίγνεσθαι, στην αυγή του 21ου αιώνα. Κατόπιν μιας εισαγωγικής παρουσίασης, στην οποία τα γεγονότα και οι διαδικασίες διατυπώνονται με χρονολογική ακολουθία, όχι ως μια απλή αφηγηματική ιστορία των σχέσεων Ρωσίας και Τουρκίας, αλλά μάλλον ως μια προσπάθεια χάραξης και καθορισμού των κύριων φάσεων της αλλαγής και των μεταβατικών σταδίων των μεταξύ τους σχέσεων, ακολουθεί στη συνέχεια η κατάδειξη της εκατέρωθεν ενεργειακής στρατηγικής, της πολιτικής και της μετάβασης των δύο χωρών από τον αρχικό ανταγωνισμό σε μια πιθανή μακροπρόθεσμη οικονομική συνεργασία υπό την κοινή συνισταμένη της ενέργειας. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι α) να ερευνηθεί και εν συνεχεία να προσδιοριστεί το πλαίσιο άσκησης της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής (με τη διάδοχη πολιτική κατάσταση της κατάρρευσης του κομμουνισμού στη Ρωσία), ενώ παράλληλα να παρουσιαστεί η τουρκική εξωτερική πολιτική κάτω από οικονομικές, πολιτικές και στρατηγικές παραμέτρους και β) να αποτυπωθούν τα κύρια ενεργειακά ζητήματα που απασχολούν από κοινού Ρωσία και Τουρκία και παράλληλα να διερευνηθεί σε ποιους τομείς καταγράφεται σύγκλιση και σε ποιους απόκλιση συμφερόντων, έτσι ώστε να καταγραφούν τελικά κάποιες εκτιμήσεις ως προς το μέλλον και τη «βιωσιμότητα» της διμερούς προσέγγισης. Τα συμπεράσματα που εξάγονται καταδεικνύουν ότι υπάρχει διπλωματική προσέγγιση των δύο χωρών σε οικονομικό επίπεδο, μέσω κυρίως του ενεργειακού τομέα. Παράλληλα, διαφαίνονται τα γεωοικονομικά και γεωπολιτικά κίνητρα καθώς και νέοι συσχετισμοί δυνάμεων που τις οδήγησαν σε αυτές τις επιλογές, επαναφέροντας τη Ρωσία στη θέση ενός ισχυρού διεθνούς δρώντος και την Τουρκία στο ρόλο ενός σημαντικού περιφερειακού παίκτη στην Κεντρική Ασία.