Empowering the energy transition : blockchain and the evolving EU legal framework

Abstract

Την τελευταία δεκαετία η τεχνολογία blockchain έχει γίνει ευρύτερα γνωστή, κυρίως λόγω των κρυπτονομισμάτων, όπως το Bitcoin. Ωστόσο, η καινοτόμος ανακάλυψη του Satoshi Nakamoto δεν περιορίζεται στα κρυπτονομίσματα. Στην πραγματικότητα, οι τεχνολογίες blockchain και γενικότερα, οι τεχνολογίες κατανεμημένου καθολικού (DLTs) μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο και να προσφέρουν καινοτόμες λύσεις σε πληθώρα εφαρμογών και παραγωγικών τομέων. Ένας από τους βασικούς τομείς στους οποίους η τεχνολογία blockchain μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη είναι ο ενεργειακός τομέας. Ο ενεργειακός τομέας, επηρεασμένος από τις παγκόσμιες τάσεις της ψηφιοποίησης, της αποκέντρωσης και της απανθρακοποίησης, βρίσκεται σε διαδικασία μετασχηματισμού, εξελισσόμενος σε έναν ολοένα και πιο ψηφιακά προσανατολισμένο κλάδο. Στο πλαίσιο αυτό, επιδιώκει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της συνεχώς αυξανόμενης ενεργειακής ζήτησης, να ενισχύσει την ενεργειακή αποδοτικότητα και να προωθήσει την παραγωγή ενέργειας με περισσότερο βιώσιμους και περιβαλλοντικά υπεύθυνους τρόπους. Η τεχνολογία blockchain θεωρείται μία από τις πιο υποσχόμενες τεχνολογίες που μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της ψηφιοποίησης, της αποκέντρωσης και της απανθρακοποίησης, χάρη στα εγγενή χαρακτηριστικά αυτής και στις καινοτόμες εφαρμογές που μπορεί να προσφέρει. Τα έξυπνα συμβόλαια για εμπορία ενέργειας, οι αγορές ενέργειας μεταξύ ομοτίμων (peer-to-peer) και τα αποκεντρωμένα δίκτυα μπορούν να επιταχύνουν την ενεργειακή μετάβαση και να επαναστατικοποιήσουν τον ενεργειακό τομέα μέσω εφαρμογών σε πολλές και διαφορετικές χρήσεις, όπως η ηλεκτροκίνηση, τα πιστοποιητικά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή η αυτοπαραγωγή ενέργειας χωρίς την ανάγκη μεσαζόντων. Παρά τις σημαντικές δυνατότητές της, η τεχνολογία blockchain παραμένει σχετικά νέα και, ως εκ τούτου, αντιμετωπίζει όχι μόνο τεχνικές, αλλά και κανονιστικές προκλήσεις. Αν τα ζητήματα αυτά δεν επιλυθούν έγκαιρα και αποτελεσματικά, η περαιτέρω ανάπτυξη και υιοθέτησή της ενδέχεται να περιοριστούν, κυρίως λόγω της έλλειψης σαφούς και συνεκτικού ρυθμιστικού πλαισίου. Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στην ανάλυση και τον εντοπισμό των νομικών επιπτώσεων που συνεπάγεται η εφαρμογή της τεχνολογίας blockchain στον ενεργειακό τομέα, με ιδιαίτερη έμφαση στο νομικό και κανονιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι εξεταζόμενες πτυχές ομαδοποιούνται σε έξι βασικούς νομικούς τομείς: κανονιστική συμμόρφωση, δίκαιο των συμβάσεων, ενεργειακό δίκαιο, προστασία δεδομένων, προστασία καταναλωτή και χρηματοοικονομικό κανονιστικό πλαίσιο. Η μελέτη ολοκληρώνεται με την αξιολόγηση του βαθμού συμμόρφωσης προς το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, την διερεύνηση τρόπων αντιμετώπισης των προκλήσεων που ανακύπτουν, την ανάδειξη του καίριου ρόλου των ρυθμιστικών αρχών και με ορισμένες προσωπικές σκέψεις της συγγραφέως.