Ανάλυση ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος σε αντιδιαστολή με εκπαιδευτικά συστήματα άλλων χωρών

Abstract

Τα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών όπως η Ελλάδα, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Ιαπωνία, ο Καναδάς και η Βουλγαρία είναι σχεδιασμένα με ποικίλους τρόπους και ακολουθούν διαφορετικές προσεγγίσεις. Κάθε σύστημα αντανακλά τις πολιτισμικές, κοινωνικές και πολιτικές νοοτροπίες και ιδιαιτερότητες των χωρών αυτών. Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα ακολουθεί ένα συγκεντρωτικό εκπαιδευτικό μοντέλο, όπου το Υπουργείο Παιδείας είναι το κυρίαρχο όργανο διοίκησης και ορίζει το αναλυτικό πρόγραμμα, ελέγχει τα συγγράμματα και τις αξιολογήσεις σε όλα τα σχολεία της χώρας. Παρότι η δημόσια εκπαίδευση είναι δωρεάν, το σύστημα αντιμετωπίζει άλλες προκλήσεις, όπως η επίμονη θεωρητική κατάρτιση, οι αυστηροί περιορισμοί από το κράτος και η περιορισμένη χρήση των νέων τεχνολογιών. Οι μαθητές αξιολογούνται κυρίως με τυποποιημένες εξετάσεις και η πίεση που δέχονται για την ολοκλήρωση των πανελλαδικών εξετάσεων, οδηγεί σε άγχος και σε αυξημένη εξάρτηση από φροντιστηριακά μαθήματα. Το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα αναγνωρίζεται διεθνώς για την ποιότητά του. Χαρακτηρίζεται κυρίως για την αυτονομία των σχολείων και των εκπαιδευτικών, με ελάχιστη χρήση τυποποιημένων εξετάσεων. Το σύστημα υποστηρίζει ανοιχτά την ισότητα μεταξύ των μαθητών, παρέχοντας εξατομικευμένη υποστήριξη, ενώ οι δάσκαλοι είναι ιδιαίτερα καταρτισμένοι. Οι μαθητές απασχολούνται περισσότερο σε δημιουργικές δραστηριότητες και λιγότερο σε αυστηρή διδασκαλία, ενώ η τεχνολογία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται το γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο είναι επίσης συγκεντρωτικό, με το Υπουργείο Παιδείας να έχει τον πλήρη έλεγχο στο σχεδιασμό των σχολικών προγραμμάτων και των εξετάσεων. Οι μαθητές εισάγονται σε έναν αυστηρά δομημένο τρόπο διδασκαλίας και μάθησης, στον οποίο δίνεται βαρύτητα στην ακαδημαϊκή απόδοση μέσω του συστήματος εξετάσεων Baccalauréat. Το σύστημα επίσης, στοχεύει στην καλλιέργεια κριτικής σκέψης, ωστόσο, όπως και στην Ελλάδα, η εξάρτηση από τις εξετάσεις είναι έντονη. Στην πορεία, συναντούμε το εκπαιδευτικό σύστημα της Ιαπωνίας, το οποίο είναι ευρέως γνωστό για την αυστηρότητα και την πειθαρχία που το διέπουν, καθώς και για την υψηλή σχολική απόδοση των μαθητών. Στην Ιαπωνία, η τεχνολογία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαίδευσης, ειδικά τα τελευταία χρόνια, καθώς το σύστημα στοχεύει στην ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων των παιδιών. Επιπλέον, οι εκπαιδευτικοί είναι πλήρως καταρτισμένοι και χαίρουν υψηλής κοινωνικής εκτίμησης. Όμως, παρά τις θετικές πτυχές, η πίεση για επιτυχία, οδηγεί σε επιπρόσθετο άγχος και στρες για τους μαθητές, γεγονός που απασχολεί τις αρχές, αναζητώντας λύσεις για την ψυχική υγεία και ευεξία των μαθητών. Έπειτα, η εργασία αναφέρεται στο καναδικό σύστημα. Ο Καναδάς διατηρεί ένα αποκεντρωμένο εκπαιδευτικό σύστημα, κατά το οποίο οι επαρχίες έχουν την αποκλειστική ευθύνη για την εκπαίδευση. Το εκπαιδευτικό μοντέλο του Καναδά συνδυάζει θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση, ενώ υπάρχουν έντονα χαρακτηριστικά πολυπολιτισμικότητας, γεγονός που πιέζει για την ομαλή ενσωμάτωση όλων των μαθητών. Οι μαθητές στη χώρα, έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τα μαθήματα που τους ενδιαφέρουν, ενώ η τεχνολογία και η συνεργατική μάθηση είναι βασικά συστατικά του προγράμματος σπουδών. Τέλος, παρουσιάζεται το εκπαιδευτικό σύστημα της Βουλγαρίας. Το σύστημα αυτό, χαρακτηρίζεται από αυστηρή οργάνωση και συγκεντρωτικό έλεγχο. Οι μαθητές υποχρεούνται να συμμετέχουν σε τυποποιημένα τεστ, ενώ η πρόσβαση στα Πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας, εξαρτάται από τις επιδόσεις στις εξετάσεις. Αν και γίνονται προσπάθειες εκσυγχρονισμού, το σύστημα αντιμετωπίζει ζητήματα, όπως η περιορισμένη πρόσβαση για κάποιες ομάδες μαθητών και η επιτακτική ανάγκη για βελτιωμένες υποδομές. Συμπεραίνοντας, η Ελλάδα μπορεί να παραδειγματιστεί από τα καλά στοιχεία που αντλούνται από τα παραπάνω συστήματα, προσαρμόζοντας κάποια δεδομένα στο δικό της εκπαιδευτικό πλαίσιο. Για παράδειγμα, η αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος, όπως στον Καναδά, θα μπορούσε να επιτρέψει μεγαλύτερη ανεξαρτησία στις σχολικές μονάδες και τους εκπαιδευτικούς, ώστε να προσαρμόζουν το πρόγραμμα σπουδών στις ανάγκες των μαθητών. Η μείωση επίσης, της επιμονής στις εξετάσεις, όπως στη Φινλανδία, θα μπορούσε να περιορίσει το άγχος των μαθητών και να προωθήσει τη διδασκαλία και τη μάθηση, μέσα από δημιουργικές και πρακτικές δραστηριότητες. Η ενίσχυση επιπλέον της χρήσης της τεχνολογίας και της αποδοχής όλων στο σύστημα, θα μπορούσε να αναπτύξει μια πιο σύγχρονη και αποδοτική εκπαίδευση για τους μαθητές του Ελλαδικού χώρου.