Διεθνείς σχέσεις και διπλωματία πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022

Abstract

Η παρούσα μελέτη εξετάζει τις αιτίες και αφορμές οι οποίες οδήγησαν στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου 2022 καθώς και πώς αυτή επηρέασε την ισορροπία δυνάμεων και κατανομή ισχύος διεθνώς. Για πρώτη φορά, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι δύο υπερδυνάμεις Ρωσία και Η.Π.Α. ήρθαν σε ρήξη αναφορικά με το ουκρανικό ζήτημα. Η επέκταση του ΝΑΤΟ στις Βαλτικές χώρες και στην Πολωνία, παρά τις διαβεβαιώσεις πως η εν λόγω επέκταση δε θα λάμβανε χώρα, σε συνδυασμό με την προσέγγιση της Ουκρανίας και της Γεωργίας - δύο χώρες εντός της σφαίρας επιρροής της Ρωσίας - από τους Δυτικούς, φαίνεται ότι συνετέλεσαν καθοριστικά, μεταξύ άλλων, στην πραγματοποίηση της εισβολής. Τόσο το προσχεδιασμένο και οργανωμένο στρατηγικό σχέδιο εισβολής του Βλαντίμιρ Πούτιν - ένας από τους κύριους στόχους του οποίου ίσως ήταν να περάσει το μήνυμα πως η Ρωσία ανέκαμψε και είναι αποφασισμένη να μην ξαναεπιτρέψει γεγονότα όπως η απαξιωτική κατάληξη της Σοβιετικής Ένωσης που επήλθε με τη διάλυσή της το 1991 - όσο και οι συντονισμένες και μεθοδευμένες τακτικές των ΗΠΑ προς την κατεύθυνση της σταδιακής αποδυνάμωσης της Ρωσίας, μέσω της εμπλοκής της σε έναν μακροχρόνιο πόλεμο, επηρεάζονται και κλονίζονται από εξωτερικούς δρώντες και απρόβλεπτους παράγοντες και συγχρόνως, πυροδοτούν την εμφάνιση νέων δεδομένων στη διεθνή γεωοικονομική και πολιτική σκηνή. Από τη μία πλευρά, η σύμπραξη της Ρωσίας με την Κίνα αναίρεσε τις αρχικές εκτιμήσεις, σύμφωνα με τις οποίες η αποδυνάμωση της πρώτης θα αποδεικνυόταν εύκολη και βραχυπρόθεσμη υπόθεση και από την άλλη, ορισμένα αντικρουόμενα συμφέροντα των στρατηγικών εταίρων ΗΠΑ και Ευρώπης, αναφορικά με το υπό μελέτη ζήτημα, οδήγησαν σε διαφωνίες μεταξύ τους. Επιπλέον, ο πατριωτισμός, ο ηρωισμός, το σθένος και η αποφασιστικότητα για ισχυρή αντίσταση, τόσο των Ουκρανών όσο και του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αποτέλεσαν αστάθμητους, μη αναμενόμενους παράγοντες κατά τη διάρκεια του πολέμου.