Energy competition in the Southeast (SE) Mediterranean and how Turkey's expansionism can be tackled

Abstract

Η Νοτιοανατολική Μεσόγειος αποτελεί μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περιοχή από κάθε άποψη. Την παρούσα χρονική περίοδο αποτελεί το πεδίο ενός πολυδιάστατου ανταγωνισμού πολλών δρώντων, τόσο τοπικών όσο και Διεθνών. Η ανακάλυψη τεραστίων ποσοτήτων υδρογονανθράκων στο υπέδαφος αυτής, δημιουργεί μεγάλες προοπτικές για την εξασφάλιση ενεργειακής ασφάλειας της ίδιας αλλά και υπό προϋποθέσεις ολόκληρης της Ευρώπης, συντελώντας σημαντικά στην ενεργειακή απεξάρτησή της από τη Ρωσία. Το γεγονός αυτό καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικό, την τρέχουσα χρονική περίοδο, ιδιαίτερα μετά και την Ουκρανο – Ρωσική κρίση και την εκβιαστική στάση της Ρωσίας αναφορικά με την τροφοδοσία με φυσικό αέριο της Ευρώπης προκειμένου να τύχει ηπιότερων κυρώσεων. Επιπρόσθετα, οι τεράστιες αυτές ποσότητες υδρογονανθράκων, έχουν δημιουργήσει στην περιοχή ένα νέο πεδίο ανταγωνισμού και αντιπαράθεσης, μεταξύ των τοπικών δρώντων αλλά και των ισχυρών διεθνών δρώντων. Ο ανταγωνισμός αυτός εκτείνεται τόσο στον ενεργειακό όσο και στον γεωπολιτικό τομέα. Οι μεν πρώτοι προσπαθούν να αποκτήσουν όσο το δυνατό μεγαλύτερο κομμάτι από την ενεργειακή «πίτα» αλλά και να αναδειχθούν ως περιφερειακές δυνάμεις στην περιοχή, οι δε δεύτεροι προσπαθούν να αυξήσουν την σφαίρα επιρροής τους, με δημιουργία συνεργασιών και συμμαχιών στην περιοχή εξυπηρετώντας, παρασκηνιακά τις περισσότερες φορές, τα συμφέροντα των πρώτων, κατά περίπτωση. Στο πλαίσιο αυτού του ενεργειακού αλλά και γεωπολιτικού ανταγωνισμού, εντάσσεται και η αντιπαράθεση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Και οι δύο χώρες επιδιώκουν να αποκτήσουν τον τίτλο της περιφερειακής δύναμης στην ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής Χερσονήσου αλλά και της περιοχής της ΝΑ Μεσογείου. Η προσπάθεια αυτή τις φέρνει σε θέση αντιπαράθεσης, αρκετές φορές με έντονα χαρακτηριστικά, σε τέτοιο βαθμό, όπου οριακά δεν οδηγούνται σε ένοπλη σύγκρουση. Δημιουργούνται όμως τοπικά θερμά επεισόδια και κρίσεις, που ενεργοποιούν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις. Σκοπός της παρούσας διπλωματικής διατριβής είναι να αναλυθεί: α. Ο ενεργειακός κυρίως αλλά και ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός, σε μικρότερο βαθμό, στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου μεταξύ των κρατών της περιοχής αλλά και των ισχυρών δυνάμεων (Η.Π.Α, Ρωσία, Κίνα). β. Η στάση της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, οι διεκδικήσεις της, και πως αυτές επηρεάζουν την σχέση της με την Ελλάδα. γ. Οι τρόποι αντιμετώπισης, από πλευράς της Ελλάδας, της επεκτατικότητας της Τουρκίας στην περιοχή.