Τεχνολογία και στρατηγικές σπουδές. Η μετάπτωση στα τεχνικά μέσα και οι επακόλουθες αλλαγές στην πληροφόρηση στον Ψυχρό Πόλεμο

Abstract

Ο τομέας των στρατηγικών σπουδών, σε συνάφεια με τον ευρύτερο τομέα των διεθνών σχέσεων, μελετά κυρίως την απειλή ή/και τη χρήση βίας, σε διεθνές και εθνικό επίπεδο καθώς και τα εργαλεία άσκησης αυτών. Ο ρόλος της χρήσης της τεχνολογίας στο πεδίο των στρατηγικών σπουδών, προϊόντος του χρόνου και με την εξέλιξη της επιστήμης, αποδείχθηκε καθοριστικός. Παρατηρείται, ιστορικά, ότι κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου πραγματοποιείται αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας που εργαλειοποιείται προς εξυπηρέτηση της άμυνας και της εξωτερικής πολιτικής. Η ανάπτυξη των μέσων ξηράς και θαλάσσης υπήρξε μεγίστη, αλλά η ανάπτυξη των μέσων αέρος και διαστήματος ήταν αυτή που σηματοδότησε την αλλαγή εποχής, καθώς υπήρξε η μόνη που μπορούσε να δώσει πληροφορίες «βάθους» για ένα αντίπαλο ο οποίος βρισκόταν χιλιάδες χιλιόμετρων μακριά. Οι δυνατότητες που πλέον παρείχοντο από τα αεροδιαστημικά μέσα στην πληροφόρηση (για έγκαιρη προειδοποίηση, στρατιωτικές ικανότητες και αντίστοιχες υποδομές ενδιαφέροντος,) και στην άμυνα (αποτροπή, δύναμη πυρός) διευκόλυναν την λήψη αποφάσεων και την μετέθεσαν από το στρατιωτικό, σε υψηλό πολιτικό επίπεδο. Η ανάγκη για πληροφόρηση υπήρξε πάντοτε μεγάλη, όμως οι εκάστοτε τεχνολογικές δυνατότητες καθόριζαν το ύψος των φιλοδοξιών και των επιτευγμάτων. Στην σύγχρονη εποχή η αεροδιαστημική τεχνολογία, καθίσταται σημαντικό και απαραίτητο εργαλείο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, ιδίως για περιοχές στις οποίες δεν υπάρχει πρόσβαση με άλλο μέσο. Εξ αυτού, προκύπτουν και οι τεράστιες διαστάσεις που έχει λάβει η χρήση της σχετικής τεχνολογίας, καταρχήν από τις αρμόδιες υπηρεσίες πληροφόρησης (πχ. CIA στις ΗΠΑ, KGB στην ΕΣΣΔ). Στην παρούσα Μελέτη, εξετάζεται η μετάπτωση από τις ανθρώπινες πηγές στα τεχνικά μέσα συλλογής πληροφοριών και οι επακόλουθες αλλαγές στην πληροφόρηση στο ιστορικό περιβάλλον του Ψυχρού Πολέμου.