Η εξωτερική πολιτική της ρωσικής Ομοσπονδίας στα Βαλκάνια τον 21ο αιώνα. Η ενεργειακή διάσταση

Abstract

Αντικειμενικός σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η μελέτη, ανάλυση και παρουσίαση της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής στα Βαλκάνια και των διαμορφούμενων σχέσεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας με τα κράτη της περιοχής και την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο ευρύτερο πλαίσιο της διαλεκτικής της σχέσης με τη Δύση, στη μεταβατική για το διεθνές σύστημα περίοδο που διανύουμε. Η μείωση της ρωσικής ισχύος μεταψυχροπολεμικά, η απουσία ξεχωριστής ρωσικής βαλκανικής πολιτικής, η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και οι ανακατατάξεις στα Βαλκάνια, η αμερικανική επιρροή, η νατοϊκή επέμβαση, η επανισχυροποίηση της Ρωσίας, ο ρόλος της ενέργειας, η ανοικοδόμηση και σταθεροποίηση των Βαλκανίων, το δέλεαρ της ένταξης στην ΕΕ, η απομάκρυνση της Αμερικής, η παρατεταμένη οικονομική κρίση με τα δομικά χαρακτηριστικά στους κόλπους της ΕΕ, η καθυστέρηση της πολιτικής ολοκλήρωσης της ΕΕ, η ενεργειακή ανέχεια, η ευρωπαϊκή και βαλκανική ενεργειακή ασφάλεια, η ανάγκη εξεύρεσης εναλλακτικών προμηθευτών και η διεύρυνση της χρήσης εναλλακτικών μορφών ενέργειας αποτελούν τις κύριες προς εξέταση μεταβλητές που συνθέτουν ένα δίκτυο δυναμικών σχέσεων, από τις οποίες προκύπτουν προκλήσεις και προοπτικές. Η προσέγγιση των παραπάνω δεδομένων θα πραγματοποιηθεί βάσει του ρεαλιστικού θεωρητικού παραδείγματος των διεθνών σχέσεων. Η μέθοδος που επιλέχθηκε για την παρουσίαση των δεδομένων είναι η επαγωγική. Ξεκινώντας τη μελέτη από τις απαρχές της σύγχρονης ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, τις αρχές, τις κατευθύνσεις και τους στόχους της και τα ιστορικά συμφέροντα της Ρωσίας στα Βαλκάνια, θα καταγραφεί η παρατηρούμενη εξέλιξη αυτών μέχρι σήμερα και οι διαφαινόμενες προκλήσεις και προοπτικές. Βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν από τη μελέτη είναι πως η ρωσική εξωτερική πολιτική έχει συνέχεια, κεντρικό στοιχείο της είναι ο πραγματισμός, συνδέεται με την εσωτερική ανασυγκρότηση και την ανάπτυξη του ομοσπονδιακού ρωσικού κράτους και δεν έχει ιδιαίτερη Βαλκανική πτυχή. Στα Βαλκάνια εδράζονται πληθώρα παραδοσιακών και σύγχρονων ρωσικών συμφερόντων, κυρίως οικονομικών και στρατηγικών. Αποτελούν μια σημαντική αγορά ενέργειας και όχι μόνο και παράλληλα, χώρο ανάσχεσης αντιτιθέμενων συμφερόντων.