Οι δύο «πνεύμονες» της Γης και τα ζητήματα διεθνούς ασφάλειας

Abstract

Το θέμα της εργασίας αφορά τους δύο πνεύμονες της Γης, δηλαδή την Αρκτική και τον Αμαζόνιο και τα ζητήματα διεθνούς ασφάλειας που προκύπτουν από την εκμετάλλευση των συγκεκριμένων περιοχών. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια εισαγωγή στο θέμα της εργασίας, καθώς και στη μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί για την εκπόνηση της. Πιο συγκεκριμένα, τονίζεται η ολοένα αυξανόμενη γεωπολιτική αξία των δύο περιοχών για τα συμφέροντα των κρατών που έχουν εδάφη σ’ αυτές, καθώς και για την παγκόσμια κοινότητα, η οποία επηρεάζεται από τις συνθήκες που επικρατούν στις συγκεκριμένες περιοχές. Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζεται η περιοχή της Αρκτικής. Ειδικότερα, γίνεται εκτενής αναφορά στα γενικά χαρακτηριστικά της περιοχής, όπως την γεωγραφία και την βιοποικιλότητα και τους γηγενείς πληθυσμούς. Παράλληλα, αναφέρονται οι οικονομικές δυνατότητες στην Αρκτική μέσω της εκμετάλλευσης των πόρων, τη ναυτιλίας, της αλιείας και του οικοτουρισμού. Στη συνέχεια, επισημαίνονται οι επιδράσεις τα κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον της Αρκτικής. Επιπλέον, γίνεται αναφορά στο Αρκτικό Συμβούλιο και στο θεσμικό πλαίσιο στην Αρκτική, καθώς και στους διάφορους κρατικούς δρώντες που έχουν συμφέροντα στην περιοχή. Στην συνέχεια, αναλύονται τα ζητήματα διεθνούς ασφάλειας που δημιουργούνται από την εκμετάλλευση της Αρκτικής, δηλαδή η επιρροή της κλιματικής αλλαγής στην ασφάλεια της περιοχής, η στατιωτικοποίηση, καθώς και τα ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας και οριοθέτησης των εδαφών. Τέλος, εξετάζονται ως λύσεις στα προαναφερθέντα ζητήματα η δημιουργία μιας διεθνούς Αρκτικής Συνθήκης στα πρότυπα της Ανταρκτικής Συνθήκης είτε η ενίσχυση του θεσμικού και νομικού πλαισίου της Αρκτικής με την ανάπτυξη ή αναδιαμόρφωση διαφόρων κατάλληλων συμφωνιών, πρακτικών και οργανώσεων. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται η περιοχή του Αμαζονίου. Συγκεκριμένα, αναφέρονται, αρχικά, τα γενικά χαρακτηριστικά της εν λόγω περιοχής, όπως η γεωγραφία και βιοποικιλότητα της περιοχής, η οικονομία, οι προστατευόμενες περιοχές και οι αυτόχθονες πληθυσμοί. Επιπρόσθετα, εξετάζονται οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην περιοχή του Αμαζονίου. Αργότερα, αναλύεται το ζήτημα της αποψίλωσης του τροπικού δάσους του Αμαζονίου και γίνεται αναφορά στις αιτίες , στην πολιτική των κρατών με τα πιο αποψιλωμένα εδάφη, καθώς και στις επιπτώσεις της αποψίλωσης σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, δηλαδή, την απώλεια της βιοποικιλότητας του Αμαζονίου, στην μείωση της αποθήκευσης άνθρακα, στις διαταραχές στη ρύθμιση της ροής του νερού, στις ραγδαίες μεταβολές στη ρύθμιση του κλίματος της Γης και στην εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών. Τέλος, θα αναφερθούν κάποιες λύσεις για τον έλεγχο και τον περιορισμό της επικίνδυνης-για τη βιοποικιλότητα του Αμαζονίου, αλλά και για τη διεθνή ασφάλεια- δράσης των κρατών με εδάφη στην περιοχή με τη συμβολή της παγκόσμιας κοινότητας (κυρίως μέσω διεθνών οργανισμών και Συνθηκών). Στο τελευταίο κεφάλαιο, αναφέρονται τα γενικά συμπεράσματα από την εκπόνηση της εργασίας αναφορικά με την ανάλυση που προηγήθηκε στα προηγούμενα κεφάλαια σχετικά με την Αρκτική και τον Αμαζόνιο. Στόχος της εργασίας είναι να καταρτίσει γνωστά τα γενικά χαρακτηριστικά που αφορούν την Αρκτική και τον Αμαζόνιο και τα ζητήματα που προκύπτουν στις προαναφερθείσες περιοχές και τις συνέπειες τους, όχι μόνο για τα κυρίαρχα και τα γειτονικά κράτη , αλλά και για ολόκληρη τη παγκόσμια κοινότητα και διεθνή ασφάλεια. Τέλος, εξετάζονται κάποιες πιθανές λύσεις και τρόποι αντιμετώπισης των εν λόγω ζητημάτων μέσω της συμβολής διαφόρων δρώντων είτε κρατών είτε διεθνών οργανισμών.