Ιχνηλάτηση στον Παγκόσμιο Ιστό : σκοπός, τρόποι λειτουργίας και αντιμετώπισης

Abstract

Όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, οι προσπάθειες των διαδικτυακών υπηρεσιών εστιάζονται στην απόκτηση όσο το δυνατόν περισσότερων πληροφοριών που αφορούν τους χρήστες τους. Οι πληροφορίες αυτές συνήθως έχουν σχέση με το περιεχόμενο των αναζητήσεων των χρηστών στο διαδίκτυο, τα είδη των ιστοσελίδων που επισκέπτονται, τους ανθρώπους με τους οποίους έρχονται σε επαφή και τα προϊόντα που αγοράζουν διαδικτυακά. Αυτή η παρακολούθηση (tracking) των χρηστών, στις περισσότερες περιπτώσεις, πραγματοποιείται από παρόχους υπηρεσιών ή περιεχομένου για καθαρά εμπορικούς σκοπούς. Στην πράξη όμως, έχει αποδειχθεί ότι η παρακολούθηση στον ιστό (Web Tracking) χρησιμοποιείται από διάφορους φορείς και για πολλούς και διάφορους λόγους. Οι λαμβανόμενες πληροφορίες δεν χρησιμοποιούνται πάντα απευθείας από τον εκάστοτε φορέα. Μια πολύ κοινή πρακτική είναι τα συλλεγόμενα δεδομένα να πωλούνται σε τρίτους, όπως ασφαλιστικές εταιρείες ή ηλεκτρονικά καταστήματα. Δεν αποκλείονται βέβαια και οι περιπτώσεις στις οποίες στα δεδομένα αυτά αποκτούν πρόσβαση κυβερνητικές υπηρεσίες ή κλέφτες ταυτότητας. Είναι σαφές επομένως ότι η ιδιωτικότητα αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα του ιστού της σημερινής εποχής. Η παρακολούθηση των χρηστών μπορεί να πραγματοποιηθεί με πολλούς τρόπους. Για το σκοπό αυτό έχουν αναπτυχθεί κατά καιρούς διάφοροι μηχανισμοί που ομαδοποιούνται σε κατηγορίες, ανάμεσα στους οποίους αξιοσημείωτοι είναι οι μηχανισμοί παρακολούθησης που βασίζονται αποκλειστικά στην πλοήγηση, στην αποθήκευση, στην μνήμη cache (διαδικτυακή ή λειτουργική), σε αποτυπώματα (fingerprinting) κ.α. Όλοι αυτοί οι μηχανισμοί παρακολούθησης έχουν ως στόχο την αναγνώριση των χρηστών στο διαδίκτυο και τη σύνδεσή τους με τα πραγματικά τους στοιχεία, όπως ονοματεπώνυμο, διεύθυνση κατοικίας, αριθμό τηλεφώνου, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, κ.α. Η αποκάλυψη όλων αυτών των στοιχείων μπορεί να έχει συνέπειες, κάποιες φορές δυσάρεστες, για τους χρήστες. Επομένως, η πρόκληση που τίθεται είναι το πως γίνεται να αντιμετωπιστεί η παρακολούθηση των χρηστών στο διαδίκτυο. Κατά καιρούς έχουν παρουσιαστεί διάφορες προσεγγίσεις, κάποιες από τις οποίες αποσκοπούν στην αντιμετώπιση συγκεκριμένου μηχανισμού παρακολούθησης, ενώ άλλες είναι πιο γενικής φύσεως. Σκοπός της διατριβής αυτής είναι η έρευνα και η καταγραφή των σύγχρονων μεθόδων Web Tracking, η παρουσίαση των στόχων και των τρόπων λειτουργίας τους αλλά και η ανάλυση των τρόπων αντιμετώπισής τους. Για το λόγο αυτό, η παρούσα διατριβή χωρίζεται σε τρία βασικά μέρη. Στο πρώτο μέρος γίνεται μια γενική παρουσίαση του web tracking, μια ανάλυση των σκοπών των μεθόδων παρακολούθησης μέσα από τις επιπτώσεις που έχει η υλοποίησή τους για τους χρήστες, αλλά και μία σύντομη αναφορά της επίδρασης του web tracking στην ιδιωτικότητα των χρηστών στο διαδίκτυο. Στην συνέχεια, στο δεύτερο μέρος, παρουσιάζεται μια σύνοψη όλων των γνωστών μεθόδων και μηχανισμών παρακολούθησης. Στο τρίτο μέρος, συζητούνται οι πιθανοί τρόποι αντιμετώπισής τους μέσα από τις προσεγγίσεις που έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς για το σκοπό αυτό, καθώς και κάποιες σκέψεις και προτάσεις σχετικά με το μέλλον του web tracking. Η εργασία ολοκληρώνεται με την παρουσίαση των συμπερασμάτων που προέκυψαν από τη μελέτη.