Η πρωτογενής πρόληψη κατά των εξαρτησιογόνων ουσιών και η εφαρμογή της μέσω των κέντρων πρόληψης

Abstract

Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που βρίσκονται στην επικαιρότητα την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία στην Ελλάδα, καθώς και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. Το πρόβλημα της χρήσης ναρκωτικών συνδέεται με ένα πλήθος αιτιολογικών παραγόντων – κοινωνικών, οικονομικών, βιολογικών, ψυχολογικών, οικογενειακών. Η διαπλοκή και ο βαθμός συμμετοχής αυτών των παραγόντων διαφέρει από άτομο σε άτομο, ανάλογα με το στάδιο χρήση-έναρξη, συνέχιση της χρήσης και εξάρτηση. Για όλους αυτούς τους λόγους η πρόληψη είναι ιδιαίτερα σημαντική αλλά συνάμα και δύσκολη. Την σπουδαιότητα αυτή, της πρόληψης έρχεται να τονίσει η εργασία αυτή. Καμιά ασθένεια ή διαταραχή δεν έχει καταπολεμηθεί μόνο με τα φάρμακα ή την κοινωνική εργασία. Μόνο μέσα από την πρόληψη, τα μέτρα που υιοθετούνται από τις Αρχές ή τους δημόσιους φορείς και τη επιρροή της συμπεριφοράς και της στάσης του κοινού, μπορεί να υπάρξει ουσιαστική βελτίωση στην υγεία και ευημερία του πληθυσμού. Καταλυτικό ρόλο σε αυτήν την διαδικασία παίζουν τα Κέντρα Πρόληψης του ΟΚΑΝΑ. Για παράδειγμα στον μαθητικό πληθυσμό – που είναι και η κύρια ομάδα στόχου-των Κέντρων Πρόληψης η πορεία της χρήσης ναρκωτικών μέσα στο χρόνο (1984-2004) δείχνει καταρχήν ανοδική τάση, με μια σημαντική αύξηση μεταξύ 1984-1998 και ακολούθως μια τάση μείωσης μεταξύ του 1998 και του 2004. Ενώ το 1998 το 19.8% των αγοριών ηλικίας 14-17 και το 11,1% των κοριτσιών είχαν κάνει έστω και μια φορά στη ζωή τους χρήση κάποιας παράνομης ουσίας, το 2003 το αντίστοιχο ποσοστό μειώθηκε σε 13,3% στα αγόρια και σε 6,9% στα κορίτσια. Εάν ληφθεί υπόψη πως το πρώτο Κέντρο Πρόληψης ιδρύθηκε το 1996 και πως μεταξύ 1997-2000 ξεκίνησαν την λειτουργία τους πολλά Κέντρα Πρόληψης, φαίνεται πως το έργο της πρόληψης παρουσιάζει κάποιες πρώτες ενδείξεις επιδράσεων και αλλαγών στην ευρύτερη εικόνα του προβλήματος ναρκωτικών. Η μείωση που παρατηρείται συμπίπτει με μια περίοδο πολύ γόνιμη από πλευράς δημιουργίας υπηρεσιών πρόληψης και αυτό κάνει ακόμη πιο επιτακτική την συνέχιση και την περαιτέρω ενίσχυση του έργου των υπηρεσιών πρόληψης.