Proxy wars & τρομοκρατία : η περίπτωση της Μέσης Ανατολής

Abstract

Η παρούσα εργασία θα εστιάσει στο χώρο της Μέσης Ανατολής, δίνοντας βάση στον αραβικό και ευρύτερο μουσουλμανικό κόσμο. Οι λόγοι για την συγκεκριμένη γεωγραφική επιλογή είναι οι εξής: 1) Η σημασία της συγκεκριμένης περιοχής στην ευρύτερη διεθνή σκακιέρα. Η ευρύτερη περιοχή που ξεκινά από την Βόρεια Αφρική και φτάνει μέχρι την Κεντρική Ασία είναι ένας χώρος που περιλαμβάνει τεράστια ενεργειακά κοιτάσματα(άρα πόρους για διεκδίκηση) και είναι σημαντικός κόμβος μεταφοράς ενέργειας(δίκτυα αγωγών). Αυτή η οικονομική σημασία κεντρίζει και το ενδιαφέρον για τις πολιτικές εξελίξεις, καθώς τα γεγονότα στην συγκεκριμένη περιοχή καθορίζει τις οικονομικές εξελίξεις παγκοσμίως, 2) Αποτελεί πεδίο έντονων ανταγωνισμών, τόσο μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων όσο και μεταξύ των περιφερειακών παικτών. Το Παλαιστινιακό και η Αραβοϊσραηλινή αντιπαράθεση αποτελούν μερικά από τα ζητήματα όπου τα κράτη της περιοχής ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την επίτευξη πολιτικής υπεροχής, 3) Η πληθώρα στοιχείων και δεδομένων που υπάρχει στην βιβλιογραφία και στην διεθνή ειδησεογραφία. Η αραβική και η Ισλαμική τρομοκρατία είναι η πιο δραστήρια που υπάρχει σήμερα και αυτό είναι αλληλένδετο και με την πολιτική ρευστότητα του μουσουλμανικού κόσμου. Επίσης, μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, αυξήθηκε το ενδιαφέρον για την μελέτη της Τρομοκρατίας και ειδικά αυτής που σχετίζεται με την Μέση Ανατολή. Με τα παραπάνω δεδομένα, είναι φανερό ότι το ζήτημα της τρομοκρατίας, υπό το πρίσμα των διακρατικών ανταγωνισμών στην Μέση Ανατολή, έχει ένα τεράστιο πολιτικό και ερευνητικό ενδιαφέρον. Για το λόγο αυτό, η εργασία θα εστιάσει κυρίως στις εξής περιπτώσεις(που η πλειονότητα τους χαρακτηρίζονται από την Δύση ως υποστηριχτές της τρομοκρατίας): 1) Την σχέση Συρίας με τρομοκρατία και συγκεκριμένα με αυτές που δρουν στην Παλαιστίνη και στον Λίβανο. Η Συρία αποτελεί κράτος σπόνσορα της τρομοκρατίας που προωθεί τα συμφέροντα της στην περιοχή και έχει μια σχέση συχνά ανταγωνιστική με τις οργανώσεις που ενισχύει, 2) Την περίπτωση του Ιράν και την στήριξη του σε σιϊτικές, ισλαμικές ομάδες. Μετά την Επανάσταση του 1979 και την ίδρυση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, το Ιράν έδειξε ένα έντονο ενδιαφέρον για τα ζητήματα της Μέσης Ανατολής, σε σχέση με το προηγούμενο μοναρχικό καθεστώς. Ιδεολογικά και κρατικά συμφέροντα αλληλοσυνδέονται στην στρατηγική του Ιράν για την στήριξη ριζοσπαστικών ομάδων, 3) Η στήριξη της τρομοκρατίας από την Λιβύη. Την δεκαετία του '80, η Λιβύη ήταν στο προσκήνιο, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες κατηγορούσαν το καθεστώς Καντάφι ως τον πρωταρχικό υποστηρικτή της τρομοκρατίας. Η στήριξη της Λιβύης προς τις ένοπλες ομάδες δεν περιοριζόταν στα στενά γεωγραφικά όρια της Μέσης Ανατολής, αλλά έφτανε και σε περιοχές όπου η Λιβύη δεν είχε άμεσο συμφέρον(π.χ. στήριξη IRA). Τέλος, θα γίνει αναφορά στις περιπτώσεις δύο κρατών τα οποία, αν και έχουν στενές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και θεωρούνται σύμμαχοι κατά της τρομοκρατίας, έχουν αναμειχθεί στην στήριξη τρομοκρατικών ομάδων. Στην πρώτη περίπτωση, αυτή της Σαουδικής Αραβίας, η στήριξη της τρομοκρατίας είναι συχνά έμμεση και γίνεται μέσω θρησκευτικών ιδρυμάτων και ΜΚΟ. Στην δεύτερη περίπτωση, αυτή του Πακιστάν, οι οργανώσεις που στηρίζει έχουν την άμεση υλικοτεχνική, μα και διπλωματική υποστήριξη. Παρά την ανάμειξη, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, με την τρομοκρατία, η Δύση δεν έχει εντάξει τα δύο αυτά κράτη στην λίστα των χωρών που υποθάλπουν την τρομοκρατία.