Θεσμικό πλαίσιο αλλοδαπών πληρωμάτων που εργάζονται σε ελληνικές ναυτιλιακές εταιρίες και οικονομικών μεταναστών

Abstract

Το θέμα της παρούσης διπλωματικής εργασίας είναι το «Θεσμικό πλαίσιο αλλοδαπών πληρωμάτων που εργάζονται σε ελληνικές ναυτιλιακές εταιρίες και οικονομικών μεταναστών». Το θέμα αυτό μελετάται διότι στην ελληνική ναυτιλία τα αλλοδαπά πληρώματα καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με τους Έλληνες ναυτικούς αλλά και οι οικονομικοί μετανάστες την τελευταία 25ετία αποτέλεσαν σημαντικό κομμάτι της ελληνικής οικονομίας και της ελληνικής κοινωνίας. Οι αλλοδαποί εργαζόμενοι, είτε σαν πληρώματα στα πλοία, είτε ως εργαζόμενοι σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις είτε γενικά ως οικονομικοί μετανάστες αποτελούν μια οικονομική και κοινωνική παράμετρο για την οποία είναι απαραίτητο να θεσπίζονται κανόνες που θα προστατεύουν τους ίδιους αλλά και θα συμβάλουν στην πλήρη ενσωμάτωση τους στον κοινωνικό ιστό. Είναι ταυτόχρονα επιτακτική η ανάγκη προσαρμογής της ελληνικής νομοθεσίας με αντίστοιχες νομοθεσίες άλλων ανεπτυγμένων και ιδίως ευρωπαϊκών χωρών, στα πλαίσια των ευρωπαϊκών οδηγιών αλλά και τις επιταγές που ορίζει το σύγχρονο κράτος. Τα αλλοδαπά πληρώματα στην ναυτιλία ήταν η πρώτη και η μοναδική για πολλές δεκαετίες επαφή που είχε η ελληνική πολιτεία με αλλοδαπούς εργαζόμενους. Στην συνέχεια και κυρίως μετά το 1990 οι οικονομικοί μετανάστες αποτέλεσαν κοινωνικό και οικονομικό φαινόμενο σε όλη της έκταση της ελληνικής οικονομίας αλλά και της χώρας. Από την δεκαετία του 50 η ελληνική πολιτεία θεσπίζει κανόνες για να ρυθμίζει τα ζητήματα των αλλοδαπών εργαζομένων σε σύμπνοια και εναρμόνιση με τους διεθνής κανόνες και το διεθνές δίκαιο. Στην διπλωματική εργασία εξετάζεται η δομή της ναυτιλιακής εταιρείας και των εργαζομένων σε αυτή. Στην συνέχεια εξετάζεται το θεσμικό πλαίσιο της ποντοπόρου ναυτιλίας, με τις συνεχείς προσπάθειες της ελληνικής πολιτείας να εκσυγχρονίζει και να αναπροσαρμόζει το θεσμικό πλαίσιο. Έπειτα παρουσιάζεται αναλυτικά το θεσμικό πλαίσιο της ναυτικής εργασίας συνολικά και ειδικά για το θεσμικό πλαίσιο των αλλοδαπών πληρωμάτων. Η Μεταναστευτική Πολιτική στην Ελλάδα, το νομικό καθεστώς πολιτών τρίτων χωρών, ο νέος Κώδικας Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης αλλά και η απόδοση Ελληνικής Ιθαγένειας εξετάζονται στην παρούσα διπλωματική εργασία, κυρίως από το νομικό καθεστώς που διέπει τα υπό μελέτη ζητήματα. Στα ζητήματα της μεταναστευτικής πολιτικής και της ελληνικής ιθαγένειας παρουσιάζεται αναλυτικά η κατάσταση των οικονομικών μεταναστών στην Ελλάδα τόσο σε κοινωνικό επίπεδο όσο και σε ζητήματα εργασίας και απασχόλησης. Η διπλωματική εργασία μέσα από την παράλληλη ενασχόληση με το σύνολο των ζητημάτων που αφορούν τους αλλοδαπούς εργαζόμενους αποτυπώνει την διαχρονική εξέλιξη και την σημερινή κατάσταση τόσο του θεσμικού πλαισίου όσο και της ίδιας της ύπαρξης των αλλοδαπών εργαζομένων. Με σκοπό τη σωστή κατανόηση του ελληνικού θεσμικού πλαισίου, μελετάται διεξοδικά η ελληνική νομοθεσία που αφορά με τη σειρά το θεσμικό πλαίσιο της ποντοπόρου ναυτιλίας που συνδέεται και το καθεστώς αλλοδαπών εργαζομένων, τη ναυτική εργασία, τη μεταναστευτική πολιτική, την ιθαγένεια και το πρόβλημα στελέχωσης των πληρωμάτων και γίνεται και παρουσίαση των μεταβολών του αλλοδαπού ναυτεργατικού δυναμικού σε σχέση με το ελληνικό δυναμικό. Αναφορικά, η παρούσα διπλωματική εργασία βασίστηκε σε ελληνική και ξένη βιβλιογραφία και σε πηγές από το διαδίκτυο. Βασικός κορμός της βιβλιογραφικής έρευνας ήταν νομικά βιβλία ναυτικού δικαίου καθώς και εργατικού δικαίου. Οι αναφορές στο ευρωπαϊκό δίκαιο και στις ευρωπαϊκές οδηγίες προέρχονται κυρίως από πηγές στο διαδίκτυο και τους διεθνείς οργανισμούς. Χρήσιμα επίσης ήταν τα αναλυτικά στατιστικά δεδομένα της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας καθώς και οι διάφορες μελέτες για την απασχόληση και τις μεταβολές του ναυτεργατικού δυναμικού.