Νέες τεχνολογίες και ψηφιακός μετασχηματισμός του γεωργικού τομέα

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει τον ρόλο των νέων τεχνολογιών και του ψηφιακού μετασχηματισμού στον γεωργικό τομέα, με στόχο την ενίσχυση της παραγωγικότητας, της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός στη γεωργία περιλαμβάνει την αξιοποίηση καινοτόμων τεχνολογιών, όπως το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), η Μηχανική Μάθηση (ML), τα γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα (GIS) και τα drones, τα οποία επιτρέπουν την αυτοματοποιημένη συλλογή, ανάλυση και αξιοποίηση δεδομένων για την αποτελεσματική διαχείριση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Η εργασία ακολουθεί μια ολιστική προσέγγιση, ξεκινώντας από το εννοιολογικό πλαίσιο και τη βιβλιογραφική επισκόπηση, όπου αναλύεται η σημασία του ψηφιακού μετασχηματισμού και παρουσιάζονται σύγχρονες εφαρμογές και τεχνολογίες που υποστηρίζουν την ευφυή γεωργία. Στη συνέχεια, εξετάζονται πραγματικά παραδείγματα και μελέτες περίπτωσης, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, αναδεικνύοντας τις βέλτιστες πρακτικές και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο αγροτικός τομέας στην πορεία προς την ψηφιοποίηση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις προκλήσεις που ανακύπτουν κατά την υιοθέτηση αυτών των τεχνολογιών, όπως το υψηλό κόστος επένδυσης, η ανάγκη για εκπαίδευση των παραγωγών, η διαχείριση μεγάλων δεδομένων και η προστασία της ιδιωτικότητας βάσει του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (GDPR). Παράλληλα, αναλύεται το θεσμικό και νομικό πλαίσιο που καθορίζει τις εξελίξεις στον τομέα, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (Green Deal). Τέλος, η εργασία προτείνει πολιτικές και τεχνολογικές λύσεις για την υποστήριξη της ψηφιακής μετάβασης, εξετάζοντας τη σημασία των συνεργασιών μεταξύ επιστημονικής κοινότητας, παραγωγών και κυβερνητικών φορέων. Παρουσιάζονται επίσης βιώσιμα χρηματοδοτικά σχήματα, όπως οι επιδοτήσεις της ΚΑΠ, οι ιδιωτικές επενδύσεις μέσω venture capitals και τα ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το Horizon Europe και το LIFE Programme, που ενισχύουν την καινοτομία στη γεωργία. Η ψηφιοποίηση του αγροτικού τομέα αποτελεί πλέον μια αναγκαιότητα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής, της διαχείρισης των φυσικών πόρων και της διατροφικής ασφάλειας. Η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών και η υιοθέτηση μιας στρατηγικής βασισμένης στην καινοτομία μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη ενός βιώσιμου και αποδοτικού αγροτικού μοντέλου, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής.