| dc.description.abstract | Η έννοια της αειφορίας απασχολεί όλο και περισσότερο τις σύγχρονες επιχειρήσεις, οι οποίες προσπαθούν να προσαρμοστούν σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Για το λόγο αυτό, ακολουθούν συγκεκριμένες κατευθύνσεις και πρότυπα διαχείρισης, στοχεύοντας στους τρεις πυλώνες της αειφορίας, οικονομία, κοινωνία και περιβάλλον. Για να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους στον τομέα της αειφορίας, οι εταιρείες χρησιμοποιούν τα πρότυπα και τις στρατηγικές που τους επιτρέπουν να παρακολουθούν τα αποτελέσματα που επιτυγχάνουν κάθε φορά. Διεθνείς φορείς, όπως η ΕΕ και ο ΟΗΕ στοχεύουν σε συγκεκριμένες προτεραιότητες αειφορίας, που ως στόχο τους έχουν την ενθάρρυνση και την κινητοποίηση τω επιχειρήσεων για μια πιο ισορροπημένη, βιώσιμη ανάπτυξη. Οι εταιρείες που δημιουργούν αξία μέσα από αειφορικές πρακτικές, είναι πιο πιθανό να καταστήσουν την αειφορία παράγοντα της εταιρικής τους κουλτούρας, να εκπαιδεύσουν τους υπαλλήλους για το πώς να ενσωματώσουν τη βιωσιμότητα στην εργασία τους και να προσελκύουν πελάτες και επιχειρηματικούς εταίρους και να επιτύχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να αναδείξει το ρόλο και την αξία της αειφορίας για τις επιχειρήσεις, με έμφαση ειδικότερα στην περιβαλλοντική και κοινωνική διαχείριση και στους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την υιοθέτηση ή μη προτύπων και πρακτικών αειφορίας, τόσο από το εσωτερικό, όσο και από το εξωτερικό περιβάλλον των επιχειρήσεων. Πρόκειται για μία καινοτόμο προσέγγιση του ρόλου της αειφορίας για τις επιχειρήσεις, όπου για πρώτη φορά συσχετίζεται η αειφορία με πληθώρα παραγόντων του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος των επιχειρήσεων, ώστε να αποκαλυφθούν οι μηχανισμοί επηρεασμού των τρόπων διαχείρισης της, μέσω των αντίστοιχων πρακτικών, με ιδιαίτερη έμφαση στην κοινωνική και περιβαλλοντική διαχείριση.
Για την επίτευξη του σκοπού και των στόχων της διατριβής πραγματοποιήθηκε πρωτογενής ποσοτική έρευνα πανελλήνιας εμβέλειας σε δείγμα 172 επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και ανήκουν στον κλάδο τροφίμων και ποτών. Οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν μπορούν να χαρακτηριστούν έμπειρες στο κομμάτι της αειφορίας, καθώς εντός των κριτηρίων επιλογής ήταν η πιστοποίησή τους κατά ISO 9000 και ISO 14000, ενώ στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε στρωματοποιημένη δειγματοληψία κατά κύκλο εργασιών και αριθμό εργαζομένων. Με τον τρόπο αυτό οι εταιρίες χωρίστηκαν σε μικρές, μεσαίες και μεγάλες.
Η ανάλυση των ευρημάτων επιβεβαίωσε τα όσα υποστήριξαν προηγούμενες ερευνητικές προσπάθειες, αλλά προσέφερε και καινούργια δεδομένα για το ζήτημα της αειφορίας στον επιχειρηματικό τομέα. Το αυξανόμενο επίπεδο ωριμότητας των ελληνικών επιχειρήσεων σε θέματα αειφορίας, οι οποίες πλέον την αντιμετωπίζουν ολιστικά και όχι επιλεκτικά, αναφορικά με τους τρεις πυλώνες, οικονομία, κοινωνία και περιβάλλον, εντοπίζεται εμφατικά στην παρούσα έρευνα απαντώντας στον σκεπτικισμό και την κριτική που είχαν δεχθεί σε προηγούμενες ερευνητικές προσπάθειες. Οι σύγχρονες ελληνικές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, αντιμετωπίζουν με σοβαρότητα τη βιώσιμη ανάπτυξη και αυξάνουν προοδευτικά τις πρωτοβουλίες τους σε θέματα αειφορίας. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια περαιτέρω επέκτασης της εφαρμογής της, τόσο εντός των επιχειρήσεων που έχουν ήδη επιλέξει τη συγκεκριμένη προσέγγιση, όσο και από επιχειρήσεις που μέχρι τώρα δεν έχουν υιοθετήσει πρακτικές για την αειφορία.
Τα αποτελέσματα της έρευνας εντόπισαν ότι η χρήση προτύπων και εργαλείων συσχετίζεται με τις αντιλήψεις για θέματα αειφορίας σε συνολικό επίπεδο και ανεξάρτητα από το μέγεθος των επιχειρήσεων. Εντοπίζονται δύο διαφορετικές ομάδες επιχειρήσεων που συναντώνται στο συνολικό πληθυσμό, οι οποίες διαχωρίζονται στις επιχειρήσεις για τις οποίες η χρήση προτύπων και εργαλείων λειτουργεί ως παράγοντας υιοθέτησης πρακτικών αειφορίας, και σε αυτές για τις οποίες η χρήση προτύπων και εργαλείων φαίνεται «αποσυνδεδεμένη» από αυτή. Ωστόσο, εντοπίζονται επιχειρήσεις ανεξαρτήτως μεγέθους που χρησιμοποιούν πρότυπα και εργαλεία είτε «ουσιαστικά», είτε «τυπικά», με την έννοια της εφαρμογής ενός φορμαλιστικού πλαισίου και όχι ενός συστήματος αξιών για την επιχείρηση.
Τα εσωτερικά κίνητρα για τις ελληνικές επιχειρήσεις αναδεικνύονται σε βαρύνουσας σημασίας σε σχέση με τα εξωτερικά κίνητρα. Αν και αυτό το εύρημα μπορεί να αφορά αποκλειστικά τον ελληνικό βιομηχανικό κλάδο των τροφίμων και ποτών που διερευνήθηκε, σε αυτά τα αποτελέσματα μπορούν να προστεθούν οι διαφοροποιήσεις που παρατηρήθηκαν μεταξύ Κοινωνικής και Περιβαλλοντικής Διαχείρισης καθώς και οι διαφοροποιήσεις που προέκυψαν από το μέγεθος των επιχειρήσεων. Αναφορικά με τα εμπόδια υιοθέτησης πρακτικών αειφορίας, τα αποτελέσματα υποστήριξαν την σχετικά πιο ορθολογική με χρηματοοικονομικά κριτήρια στάση των μεγαλύτερων επιχειρήσεων. Μπορεί οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις να επηρεάζονται περισσότερο από τα εμπόδια, εξαιτίας του κόστους που σχετίζεται με εκπαίδευση προσωπικού, αμοιβές συμβούλων και επενδυτικό κόστος για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων, ωστόσο, οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν είναι άτρωτες απέναντι σε αυτούς τους ανασταλτικούς παράγοντες.
Το νέο Λειτουργικό Πλαίσιο Αειφορίας που αναπτύχθηκε στην παρούσα διατριβή προέκυψε μέσα από την τεκμηρίωση των σχέσεων που διερευνήθηκαν εμπειρικά και είναι σε θέση να υποστηρίξει από κοινού την Περιβαλλοντική και Κοινωνική διαχείριση των οργανισμών προκειμένου να πετύχουν τους στόχους αειφορίας που έχουν θέσει. Μέσα από την πρόταση συγκεκριμένων βημάτων δίνει την ευκαιρία στις επιχειρήσεις να παρακολουθήσουν την πορεία τους και να κάνουν τις απαραίτητες διορθωτικές κινήσεις για να πετύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Έχοντας εντάξει τον παράγοντα του μεγέθους, διασφαλίζεται η δυνατότητα καθολικής εφαρμογής του από μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ η απλότητά του προσφέρει ευελιξία και ευκολία στην κατανόηση, ώστε να μπορεί να προσαρμοστεί γρήγορα και χωρίς μεγάλες αλλαγές, τόσο στην στρατηγική και στις πρακτικές αειφορίας, όσο και στην καθημερινή λειτουργία των επιχειρήσεων. | el |
