Το δικαίωμα στη λήθη σύμφωνα με τον Κανονισμό 2016/679 και την ενωσιακή νομολογία

Abstract

Συνυφασμένο με την τεχνολογία, το δικαίωμα στη λήθη αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία προστασίας των προσωπικών δεδομένων, τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και παγκοσμίως. Προσέτι, μολονότι δεν εξοπλίζει τη νομική εξάρτυση των νομικών προσώπων, καθώς αυτά δεν ενσωματώνονται στον ορισμό των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, το δικαίωμα στη λήθη διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο και στον επιχειρηματικό κόσμο, δεδομένης της στενής σχέσης που συχνά εμφανίζουν τα νομικά και τα φυσικά πρόσωπα. Λόγω της ίδιας του της φύσης και του εύρους των προσωπικών δεδομένων που δυνητικά προστατεύει, το δικαίωμα στη λήθη μπορεί να διαφοροποιείται ουσιαστικά από κράτος σε κράτος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση εφαρμογής του δικαιώματος σε δεδομένα ειδικού χαρακτήρα, όπως είναι οι πληροφορίες που σχετίζονται με ποινικές διώξεις. Για τον λόγο αυτό, οι αναλύσεις του δικαιώματος θα πρέπει να διενεργούνται εν όλω ή εν μέρει συγκριτικώς. Το περιεχόμενο του δικαιώματος στη λήθη είναι δυναμικό. Η νομολογία το τροποποιεί διαρκώς, εξειδικεύοντας το εύρος του, το πεδίο εφαρμογής του, αλλά και τις εν γένει προϋποθέσεις άσκησής του. Η άσκηση του δικαιώματος στη λήθη γίνεται σε πλαίσιο τέτοιο, ώστε να δημιουργεί πρωτόγνωρες συνθήκες αξιολόγησης της εφαρμογής του. Ως πρώτοι αποδέκτες αιτημάτων του εν λόγω δικαιώματος, οι μηχανές αναζήτησης καλούνται να λειτουργήσουν ως οιονεί πρωτοβάθμια Δικαστήρια. Με τον αυτό ρόλο, διαμορφώνουν και τη δική τους «νομολογία», καίτοι με σημαντικές εκπτώσεις που αφορούν τη δημοσιότητα και την ασφάλεια δικαίου αυτής, μεταξύ άλλων. Τέλος, μολονότι τα προσωπικά δεδομένα αφορούν εξ’ ορισμού φυσικά πρόσωπα, διαγιγνώσκεται αφενός η ανάγκη ορισμού των δεδομένων που χρήζουν προστασίας για τα νομικά πρόσωπα. Αφετέρου, διαγιγνώσκεται η ανάγκη ίδρυσης ενός αντίστοιχου μηχανισμού λήθης και για τα νομικά πρόσωπα. Και τούτο, διότι οι ουσιαστικές διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα σε φυσικά και νομικά πρόσωπα δε δικαιολογούν τον αποκλεισμό των τελευταίων από έναν μηχανισμό προστασίας που κρίνεται, σήμερα, επιβεβλημένος τεχνολογικά.