Το δικαίωμα στην εκπαίδευση υπό το πρίσμα του Συμβουλίου της Ευρώπης

Abstract

Η συγκεκριμένη διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στo πλαίσιο του ΠΜΣ Διεθνείς & Ευρωπαϊκές Πολιτικές στην Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Έρευνα του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ) αποτελεί τον επιφανέστερο και παλαιότερο διεθνή οργανισμό προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έχει αποστολή την τήρηση και διασφάλιση των αρχών της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου. Το κύρος, οι αξίες και οι αρχές του είναι ιδιαίτερα προβεβλημένες σε διεθνές, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Σημαντική είναι η συμβολή του μέσω της εκπαιδευτικής πολιτικής. Η εκπαίδευση αποτελεί εθνική αρμοδιότητα κάθε κράτους. Δεν αποτελεί μόνο διαδικασία απόκτησης γνώσεων. Αποτελεί διαδικασία απαραίτητη για την απόκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων και συμπεριφορών, αξιών, στάσεων καθώς και απαραίτητη διαδικασία κοινωνικοποίησης. Στόχος της εκπαίδευσης για το ΣτΕ είναι η προώθηση των αξιών, της ειρήνης, της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η εκπαίδευση γίνεται μέσο ανάπτυξης διεθνών αξιών και τύπων συμπεριφοράς. Γίνεται μέσο για την καταπολέμηση του ρατσισμού, της μη ανεκτικότητας, της ξενοφοβίας και του εξτρεμισμού. Η εκπαίδευση αποτελεί ατομικό και κοινωνικό δικαίωμα. Το δικαίωμα στην εκπαίδευση και η σχέση του με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς γενικότερα σχετίζεται με την πρόσβαση στην εκπαίδευση, με τον δωρεάν χαρακτήρα της αλλά και με την ελευθερία ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Το δικαίωμα του ανθρώπου στην εκπαίδευση είναι ιδιαίτερα σημαντικό και πρέπει να προστατεύεται. Η ανά χείρας εργασία ασχολείται με την προστασία του δικαιώματος στην εκπαίδευση υπό το πρίσμα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η εργασία αποτελείται από 5 κεφάλαια. Αρχίζει με μια ιστορική αναδρομή του Συμβουλίου της Ευρώπης. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται η θεσμική δομή και τα εξωσυμβατικά όργανα καθώς και το κορυφαίο νομικό κείμενο, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) σε συνδυασμό με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) που αποτελεί τον δικαστικό μηχανισμό προστασίας τους. Εξετάζονται επίσης οι όροι «Εκπαίδευση» και «Παιδεία», απαραίτητη αναφορά για να καταλήξει στη μελέτη της έννοιας του Δικαιώματος στην 5 Εκπαίδευση. Στο 3ο κεφάλαιο μελετώνται το Εθνικό πλαίσιο και το άρθρο 16 του Συντάγματος και στο 4ο κεφάλαιο οι πρακτικές του ΣτΕ και η Νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ). Διερευνάται το πώς προστατεύεται το δικαίωμα αυτό από τους θεσμούς και το ΕΔΔΑ. Τέλος, μελετώνται υποθέσεις του Δικαστηρίου μέσω βιβλιογραφικών αναφορών και της Νομολογίας στο πλαίσιο του ΣτΕ, καθώς επίσης και οι υποθέσεις που σχετίζονται με την Ελλάδα και το κατά πόσο εφαρμόζονται στην πράξη οι πολιτικές αυτές. Στο 5ο κεφάλαιο γίνεται σύντομη αναφορά στην αναγκαιότητα της διδασκαλίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου που οδηγεί στην ενεργό πολιτειότητα του πολίτη του αύριο. Η σύσταση της Επιτροπής Υπουργών του ΣτΕ ζητά την ενσωμάτωση της διδασκαλίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου στα προγράμματα σπουδών όλων των βαθμίδων, στοχεύοντας σε έναν πολιτισμό δικαιωμάτων του ανθρώπου. Το ΣτΕ αποδίδει μεγάλη σημασία στη Νεολαία, το μέλλον της κοινωνίας και των πολιτών του αύριο. Η Εκπαίδευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα αποτελεί ένα «ξεχωριστό ανθρώπινο δικαίωμα».