Εκπαιδευτικοί και εργασιακός εκφοβισμός (mobbing) : μελέτη περίπτωσης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση του νομού Ευβοίας

Abstract

Σύγχρονες μελέτες καταδεικνύουν πως οι εκπαιδευτικοί αποτελούν μία επαγγελματική κατηγορία υψηλού κινδύνου όσον αφορά την εργασιακή παρενόχληση. Τα θύματα εκφοβισμού αντιμετωπίζουν μακροχρόνιες επιπτώσεις, όπως ψυχοκοινωνικά και σωματικά προβλήματα, άγχος, κατάθλιψη, επαγγελματική εξουθένωση. Η σημαντικότητα των επιπτώσεων του φαινομένου αποτέλεσε την αφετηρία του ερευνητικού προβληματισμού της παρούσας εργασίας. Ως σκοπός ορίζεται η διερεύνηση του φαινομένου της εργασιακής παρενόχλησης στους εκπαιδευτικούς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο Νομό Ευβοίας. Επιμέρους ερευνητικοί στόχοι είναι η εξέταση της συχνότητας εμφάνισης του εργασιακού εκφοβισμού στα σχολεία του Νομού Ευβοίας, η προβολή των στρατηγικών διαχείρισης των περιστατικών που υιοθετούνται από τους εκπαιδευτικούς, καθώς και η παρουσίαση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών ως προς την επίδραση του σχολικού κλίματος και της σχολικής ηγεσίας, λαμβάνοντας υπόψη μία σειρά δημογραφικών μεταβλητών. Τα αποτελέσματα του ερευνητικού μέρους προέρχονται από την εκπόνηση ποσοτικής έρευνας σε δείγμα 199 εκπαιδευτικών (129 γυναίκες και 70 άντρες) στο Νομό της Εύβοιας. Διαπιστώθηκε πως ο βαθμός στον οποίο συναντώνται περιστατικά εργασιακού εκφοβισμού στα σχολεία είναι γενικά χαμηλός, ενώ τα όποια φαινόμενα εργασιακής παρενόχλησης παρατηρούνται κατά των εκπαιδευτικών, φαίνεται να αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά. Συμπερασματικά, διαπιστώνεται από τα ευρήματα της παρούσας έρευνας, ότι οι κύριοι επιδρώντες παράγοντες εμφάνισης του φαινομένου είναι το σχολικό κλίμα και η σχολική ηγεσία, ενώ από τις ατομικές μεταβλητές φαίνεται το φύλο να είναι καθοριστική μεταβλητή, σε αντίθεση με την ηλικία και τα χρόνια προϋπηρεσίας που δε δείχνουν να επηρεάζουν σημαντικά την εμφάνιση και κλιμάκωση του φαινομένου. Οι κυριότερες καταχρηστικές συμπεριφορές που αναφέρθηκαν από τα θύματα είναι ο υπερβολικός φόρτος εργασίας αλλά και πως αγνοούνταν οι απόψεις και οι ιδέες τους, που φαίνεται να πηγάζουν κυρίως από τους συναδέλφους και σε παρόμοια χαμηλότερα ποσοστά από το διευθυντή της σχολικής μονάδας, τους μαθητές και τους γονείς. Επιπλέον, καταγράφηκαν οι κυριότερες στρατηγικές αντιμετώπισης των εχθρικών συμπεριφορών και της παρενόχλησης, που είναι κυρίως η συζήτηση με άλλους συναδέλφους για υποστήριξη και ιδέες και η αποφυγή ή η αντιμετώπιση των θυτών. Τα ευρήματα της παρούσας εργασίας μπορούν να παρέχουν χρήσιμη πληροφόρηση σε σχετικούς τομείς διαμόρφωσης πολιτικής για την ενίσχυση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών ώστε να επιτελέσουν το έργο τους στο σχολείο και την κοινωνία.