Τα ατυχήματα στα ελληνικά λιμάνια του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών

Abstract

Τα ελληνικά λιμάνια λόγω του γεγονότος ότι αποτελούν σημείο σύνδεσης του διεθνούς και του εθνικού εμπορίου και ταυτόχρονα τουριστικός προορισμός, καθίστανται παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης της χώρας. Η Ελλάδα περιλαμβάνει από τη μία τη μεγαλύτερη ακτογραμμή σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση και από την άλλη ένα ανεπτυγμένο δίκτυο λιμένων στο εσωτερικό της, κάτι που προκύπτει λόγω της μορφολογίας της και του αυξημένου αριθμού των νησιών της. Στις ναυτιλιακές εργασίες και λειτουργίες, ο κίνδυνος αποτελεί ένα καθημερινό χαρακτηριστικό και τείνει να έχει επιπτώσεις τόσο στην ανθρώπινη ζωή, στο περιβάλλον, στο φορτίο, στο πλοίο, όσο και στο κοινωνικό σύνολο, στη φήμη και στα κέρδη της εταιρείας. Οι κίνδυνοι όλο και αυξάνονται σε μεγάλο βαθμό και έτσι προκαλούνται αρκετά συχνά ατυχήματα στους λιμένες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της βάσης δεδομένων MHIDAS (2002) από τα παλιότερα χρόνια έως σήμερα παρατηρήθηκε πως τα ατυχήματα στα λιμάνια έχουν αυξηθεί με ταχύτατους ρυθμούς και μάλιστα τη δεκαετία του ’90 έχουν φτάσει σε ποσοστό 83%. Βέβαια, για αυτή την αύξηση των ατυχημάτων εκτιμάται πως επιρροή αποτελεί η τεχνολογία που χρησιμοποιείται στις εγκαταστάσεις (επίπεδα αυτοματισμού), ο σχεδιασμός και η δομή της εργασίας, οι συνθήκες στο χώρο εργασίας, οι καιρικές συνθήκες και ο ανθρώπινος παράγοντας. Για το λόγο αυτό, κρίνεται απαραίτητος ο αρχικός εντοπισμός των κινδύνων που υποβόσκουν σε ένα λιμάνι και η άμεση αντιμετώπισή τους ως γεγονότα τα οποία μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στους ανθρώπους, στο περιβάλλον, στις ιδιοκτησίες και στο λιμάνι. Η ασφάλεια, που αποτελεί ίσως και το πιο σημαντικό στοιχείο για ένα λιμάνι θα μπορούσε κανείς να πει, αποτελεί ευθύνη κάθε ατόμου ξεχωριστά που έχει άμεση ή έμμεση εργασιακή σχέση με τον χώρο του λιμένα, αλλά και συλλογικά για τη συνεργασία μεταξύ των εργαζομένων, χρησιμοποιώντας ασφαλή και εξελιγμένα συστήματα. Εξαιτίας της φύσης της λιμενικής εργασίας, οι άμεσα εργαζόμενοι στα λιμάνια και οι έμμεσα εμπλεκόμενοι με αυτά, είναι ευάλωτοι σε τραυματισμούς, σε ασθένειες και σε φυσικές καταστροφές. Οι φυσικές καταστροφές μπορεί να προκληθούν από θυελλώδεις ανέμους, τσουνάμι, τυφώνες, πλημμύρες, πάγους ή χιόνια, σεισμούς και ηφαιστειακές εκρήξεις. Η λιμενική αρχή έχει επιχειρήσει, ως ένα βαθμό, να ορίσει μέτρα στα λιμάνια για τη συντήρηση των χώρων εργασίας, τις μεθόδους εργασίας και τα υλικά, τα οποία θα προσφέρουν ασφάλεια και υγιεινή, ενημέρωση, εκπαίδευση και προστασία των εργαζομένων. Επίσης, κάθε λιμάνι υποχρεούται να έχει δημιουργήσει ένα Ενιαίο Ολοκληρωμένο Σχέδιο Αντιμετώπισης Κινδύνων (ΕΟΣΑΚ), έτσι ώστε να είναι σε θέση να διαχειριστεί άμεσα και αποτελεσματικά τους πιθανούς κινδύνους ή διαφορετικά να έχει δημιουργήσει ένα ενναλακτικό σχέδιο για κάθε κατηγορία κινδύνων ξεχωριστά. Με αυτόν τον τρόπο, λαμβάνονται μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης τυχόν κινδύνων που παρουσιαστούν στους λιμένες. Συμπεραίνεται, λοιπόν, πως η ασφάλιση αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο για τη λιμενική βιομηχανία, αφού αποτελεί κρίσιμο παράγοντα της αειφόρου και βιώσιμης ανάπτυξης ενός λιμανιού. Δεδομένου, πρώτον του μεγάλου αριθμού κινδύνων που ελλοχεύουν στη λιμενική βιομηχανία, δεύτερον του ρόλου που κατέχει η ασφάλεια των εργαζομένων στο χώρο εργασίας τους και τρίτον της μεγάλης έκτασης που έχουν πάρει τα ανθρώπινα ατυχήματα στο χώρο της ναυτιλίας, κρίθηκε απαραίτητη η υλοποίηση έρευνας για διερεύνηση, παρουσίαση και αξιολόγηση των κινδύνων για τη λιμενική βιομηχανία τη τελευταία δεκαετία στους 25 λιμένες που υπάγονται στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών της Ελλάδας.