Το σχέδιο κανονισμού για την ευρωπαϊκή προσέγγιση της τεχνητής νοημοσύνης και ζητήματα προστασίας προσωπικών δεδομένων, με έμφαση στην αρχή της διαφάνειας

Abstract

Η παρούσα εργασία αποτελεί μια μελέτη σε σχέση με το Σχέδιο Κανονισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Commission) για την Ευρωπαϊκή Προσέγγιση της Τεχνητής Νοημοσύνης (Regulation on an European Approach for Artificial Intelligence) και την προστασία προσωπικών δεδομένων, με έμφαση στα ζητήματα της διαφάνειας. Ειδικότερα, εκκινώντας από τον εννοιολογικό προσδιορισμό της ίδιας της Τεχνητής Νοημοσύνης, την περιγραφή των χαρακτηριστικών της καθώς και την αποκρυστάλλωση των διαφόρων κατηγοριών της, ιδίως της Μηχανικής Μάθησης, εξετάζονται τα νομικά ζητήματα και τα ζητήματα εφαρμογής του δικαίου προστασίας δεδομένων που απορρέουν από την ανάπτυξη και χρήση των εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης. Τα εν λόγω ζητήματα αφορούν ιδίως τις βασικές αρχές επεξεργασίας δεδομένων, τα δικαιώματα των προσώπων σε σχέση με τα προσωπικά τους δεδομένα, την προστασία των δεδομένων ήδη από τον σχεδιασμό (privacy by design) και βεβαίως τη διαφάνεια ως αρχή για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, ως κομβικής σημασίας μηχανισμό καταπολέμησης των προκαταλήψεων και των διακρίσεων καθώς και ως εγγύηση για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου, σε συνδυασμό με την αρχή της επεξηγησιμότητας. Εν συνεχεία, αφού αναφερθούν τα αίτια που οδήγησαν στην κατάρτιση του ως άνω Σχεδίου Κανονισμού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις πρωτοβουλίες που είχαν αναληφθεί από τα Ευρωπαϊκά όργανα ως απόρροια των διαβουλεύσεων και ζυμώσεων με τους αρμόδιους φορείς πριν την κατάρτιση και δημοσίευση του εν λόγω Σχεδίου, αναλύονται τα βασικά σημεία του Σχεδίου Κανονισμού καθώς και η αλληλεπίδραση του με την νομοθεσία για την προστασία προσωπικών δεδομένων, εστιάζοντας στα ζητήματα διαφάνειας. Εν κατακλείδι, επιχειρείται μια πρώτη αποτίμηση του Σχεδίου Κανονισμού τόσο εν συνόλω όσο και από τη σκοπιά της προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ενώ γίνεται μνεία στα επόμενα βήματα μέχρι τη διαμόρφωση του τελικού κειμένου του Κανονισμού και την εφαρμογή του καθώς και στην προετοιμασία των οργανισμών και επιχειρήσεων, που αναπτύσσουν ή χρησιμοποιούν συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης, για τη μετάβαση στη νέα ψηφιακή εποχή.