BREXIT: Το bras de fer με την Ευρώπη

Abstract

Το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος που διεξήχθη στις 23 Ιουνίου 2016 σχετικά με την συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μολονότι ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε ανησυχία τόσο στην ίδια την χώρα όσο και στην υπόλοιπη Ένωση. Η βιβλιογραφική μελέτη απεικονίζει το αίσθημα της «υπέροχης απομόνωσης» ως το κυρίαρχο κατάλοιπο της βρετανικής αυτοκρατορίας στην συνείδηση και την ιστορία των πολιτών της, ενώ σύντομα εκδηλώθηκε έντονος σκεπτικισμός σχετικά με την λειτουργία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Η ανεξέλεγκτη μετανάστευση, η υπακοή σε κανόνες που δεν λειτουργούσαν πολλές φορές προς το οικονομικό συμφέρον της χώρας και η ύπαρξη δημοκρατικού ελλείμματος στους θεσμούς αποτέλεσαν βασικούς παράγοντες για τη διαμόρφωση της ψήφου. Διάθεση ευρωσκεπτικισμού και ανάγκης αυτονομίας είχε διαφανεί από τα πρώτα χρόνια της ένταξης στην ΕΟΚ, καθώς το εν λόγω δημοψήφισμα δεν ήταν το πρώτο που πραγματοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη διάρκεια των σαράντα τριών χρόνων της βρετανικής συμμετοχής.

Η διαδικασία της αποχώρησης ήταν μακροχρόνια και η διαπραγμάτευση πολυσχιδής. Το Brexit αποτελεί μοναδικό γεγονός, καθώς είναι η πρώτη χώρα που αποφασίζει να κινηθεί προς την κατεύθυνση της εξόδου. Παρόλο που υπήρχε το θεσμικό πλαίσιο που ρύθμιζε τον τρόπο αποχώρησης ενός κράτους – μέλους από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν είχε δημιουργηθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή η ανάγκη εφαρμογής του. Η περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου είναι αρκετά ιδιαίτερη, λόγω των διαφορετικών εθνών που περιλαμβάνει. Η έκβαση του δημοψηφίσματος καταδεικνύει την έντονη διχογνωμία που υπάρχει εντός του Ηνωμένου Βασιλείου, με την Αγγλία και την Ουαλία να έχουν ταχθεί υπέρ της αποχώρησης, ενώ η πλειοψηφία της Σκωτίας και της Βόρειας Ιρλανδίας υπέρ της παραμονής.

Παράλληλα, το δυσεπίλυτο πρόβλημα του ιρλανδικού συνόρου ταλάνισε για πολύ καιρό τις διαπραγματευόμενες πλευρές. Η συμβιβαστική λύση που συμφωνήθηκε με σκοπό να αποτραπεί η δημιουργία ενός «σκληρού συνόρου» στο νησί της Ιρλανδίας δεν είναι ευρέως αποδεκτή στη Βόρεια Ιρλανδία. Mε αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος αφενός της ανατροπής των ειρηνευτικών προσπαθειών τόσο των κυβερνήσεων Ηνωμένου Βασιλείου και Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφετέρου μιας ενδεχόμενης βίαιης σύγκρουσης, ή ακόμη και απόσχισης.