Μακροχρόνια φροντίδα υγείας: διαγενεακή σύγκριση του προφίλ ατόμων 50+ στην Ελλάδα πριν και μετά την οικονομική κρίση

Abstract

Η γήρανση του πληθυσμού έχει οδηγήσει σε μια αυξανόμενη ανάγκη για Μακροχρόνια Φροντίδα Υγείας (Μ.Φ.Υ.). Τα ηλικιωμένα άτομα απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος των μακροχρόνιων υπηρεσιών υγείας καθότι χρειάζονται βοήθεια με δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Ερωτήματα εγείρονται ως προς το κατά πόσο τα υφιστάμενα συστήματα ΜΦΥ στην Ευρώπη και ειδικότερα στην Ελλάδα ανταποκρίνονται επαρκώς μέχρι τώρα έτσι ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά στο εγγύς μέλλον τη διαφαινόμενη υπερβάλλουσα ζήτηση για την εν λόγω φροντίδα. Ο στόχος της παρούσας εργασίας είναι η διαγενεακή σύγκριση του προφίλ των ατόμων ηλικίας 50 + στην Ελλάδα πριν και μετά την οικονομική κρίση σε συνάρτηση με διάφορους κοινωνικοοικονομικούς, δημογραφικούς, ατομικούς / ευρύτερους παράγοντες αλλά και παράγοντες της υγείας για πιθανές διακυμάνσεις στη ΜΦΥ. Η παρούσα μελέτη συμβάλει στην ελάχιστα εξερευνημένη περιοχή της σύγκρισης του προφίλ ηλικιωμένων ατόμων ως προς την αυτοεκτίμηση της υγείας σε περιόδους οικονομικής ύφεσης. Η επίτευξη του ανωτέρου στόχου πραγματώθηκε αντλώντας δεδομένα από την ευρωπαϊκή βάση δεδομένων SHARE 50 +. Ο λόγος της επιλογής του συγκεκριμένου ηλικιακού group είναι ότι άτομα προχωρημένης ηλικίας θεωρούνται από τους κύριους λήπτες μακροχρόνιας φροντίδας υγείας και συνεπώς είναι πιο πιθανό να αναζητήσουν την εν λόγω φροντίδα μελλοντικά. Συντελέστηκε στατιστική επεξεργασία, εφαρμόζοντας το στατιστικό πακέτο SPSS, δεδομένων από την έκδοση της βάσης easySHARE v. 7.0.0. Τα χρησιμοποιούμενα δεδομένα αφορούν δείγμα 3387 ατόμων για το έτος 2007 (κύμα 2) αλλά και δείγμα 3061 ατόμων για το έτος 2017 (κύμα 7) στον ελληνικό πληθυσμό. Μελετήθηκε η επίδραση της οικονομικής κρίσης στο καθαρό εισόδημα των νοικοκυριών, στις καθημερινές δραστηριότητες της ζωής, στις λειτουργικές / δευτερεύουσες καθημερινές δραστηριότητες της ζωής, στον αριθμό των χρόνιων παθήσεων και στην αυτοεκτίμηση της υγείας των ατόμων. Επιπρόσθετα, μελετήθηκε η επίδραση δημογραφικών, κοινωνικοοικονομικών παραγόντων και παραγόντων που σχετίζονται με την υγεία στην αυτοεκτίμηση της υγείας των ατόμων. Τα ευρήματα καταδεικνύουν ότι το καθαρό εισόδημα των νοικοκυριών μειώθηκε ενώ η ηλικία και ο αριθμός των χρόνιων παθήσεων αυξήθηκαν στο χρονικό διάστημα 2007 - 2017. Η αυτοεκτίμηση της υγείας των ατόμων μειώθηκε μέσα στη συγκεκριμένη δεκαετία. Πιο συγκεκριμένα, οι γυναίκες έχουν μικρότερη αυτοεκτίμηση σε σχέση με τους άνδρες ανεξαρτήτως χρονικής περιόδου. Η ηλικία, ο αριθμός των χρόνιων παθήσεων και οι δυσκολίες σε καθημερινές δραστηριότητες της ζωής έχουν ίδια επίδραση (αρνητική) στην αυτοεκτίμηση της υγείας ανεξαρτήτως χρονικού διαστήματος. Οι δυσκολίες σε λειτουργικές / δευτερεύουσες καθημερινές δραστηριότητες της ζωής εκτιμούν μείωση της αυτοεκτίμησης μόνο στη περίοδο μετά την οικονομική κρίση. Ηλικιωμένα άτομα (κυρίως 65 +) προβλέπεται να έχουν υψηλά επίπεδα συννοσηρότητας και να αντιμετωπίζουν σοβαρούς περιορισμούς τόσο στις καθημερινές δραστηριότητες της ζωής όσο και στις δευτερεύουσες / λειτουργικές καθημερινές δραστηριότητες της ζωής και κατ’ επέκταση να αναφέρουν χειρότερα επίπεδα υγείας (κυρίως οι γυναίκες). Η γήρανση του συγκεκριμένου πληθυσμού με τη σειρά της σημαίνει ότι όλο και μεγαλύτερος αριθμός θα ταυτοποιείται με το προαναφερθέν προφίλ. Επομένως, η ανάγκη και η ζήτηση για ΜΦΥ θα είναι αυξημένη και συνεπακόλουθα πολιτικές υγείας πρέπει να εφαρμοστούν για την προστασία της υγείας του πληθυσμού - στόχου.