Η αρχαία Αθήνα και η σύγχρονη Αμερική ως ηγεμονικές δυνάμεις

Abstract

Η παρούσα μελέτη έχει ως στόχο να αναλύσει πως και γιατί το φαινόμενο του ηγεμονισμού διέπει τις διακρατικές σχέσεις. Πιο συγκεκριμένα, ακολουθεί μια συγκριτική ανάλυση μεταξύ των ηγεμονικών τάσεων της αρχαίας Αθήνας και της σύγχρονης Αμερικής. Το βασικό ερώτημα που προκύπτει είναι πως λειτουργεί μια δημοκρατική και μια προ‐αντιπροσωπευτική πολιτεία στον κρατοκεντρισμό. Επί της ουσίας, το ζήτημα που διερευνάται είναι γιατί και οι δυο περιπτώσεις που εξετάζονται, έχοντας διαφορετικά πολιτειακά χαρακτηριστικά, συμπεριφέρονται το ίδιο ηγεμονικά στα πλαίσια του κρατοκεντρισμού. Η απάντηση στο κυριότερο ερώτημα που θέτει η παρούσα μελέτη αντανακλάται στον βαθμό ανθρωποκεντρικής ολοκλήρωσης της κάθε πολιτείας και πόσο εξωστρεφής μπορεί να υπάρξει, έτσι ώστε να αναπτύσσει ηγεμονικές συμπεριφορές στο εξωτερικό της περιβάλλον. Για να απαντηθούν τόσο τα κύρια, όσο και τα επιμέρους ερωτήματα κρίθηκε αναγκαίο να χρησιμοποιηθεί η κοσμοσυστημική γνωσιολογία. Σύμφωνα με τον Stephen Van Evera, οι περιπτωσιολογικές έρευνες παρέχουν τρεις τρόπους για να ελεγχθούν οι θεωρίες: την ελεγχόμενη σύγκριση, τις διαδικασίες συμφωνίας – συνταύτισης και τη διερεύνηση της διαδικασίας. 1 Στην παρούσα μελέτη, θα χρησιμοποιηθεί η ελεγχόμενη σύγκριση μεταξύ των ηγεμονικών τάσεων που προέβαλε η αρχαία Αθήνα έναντι της Μήλου το 416 π.Χ. και των ηγεμονικών τάσεων που προέβαλαν οι ΗΠΑ έναντι του Ιράκ το 2003. Στο πρώτο κεφάλαιο αναλύεται το γενικό πλαίσιο του θέματος, τίθενται τα βασικά ερωτήματα που προκύπτουν και καταγράφονται οι θεωρητικές προσεγγίσεις και το θεωρητικό υπόβαθρο της μελέτης. Στο δεύτερο και στο τρίτο κεφάλαιο αναλύονται λεπτομερώς οι περιπτωσιολογικές μελέτες, ενώ, στο τέταρτο κεφάλαιο καταγράφεται η σύγκριση των δυο περιπτώσεων και τα αποτελέσματά της. Στο τελευταίο κεφάλαιο αποτυπώνονται τα τελικά συμπεράσματα τα εργασίας.