Ομάδες έκφρασης ναυτιλιακών συμφερόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση : πλοιοκτησία και κρατικές ενισχύσεις

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία παρουσιάζει μέσω της λεπτουμερούς περιγραφής και της εμπεριστατωμένης επισκόπησης τον τρόπο με τον οποίο οργανώνονται οι ομάδες έκφρασης ναυτιλιακών συμφερόντων στην Ε.Ε. καθώς και τις μεθόδους με τις οποίες καλούνται να δράσουν για να συμβάλλουν στην χάραξη πολιτικής της Ε.Ε. Πιο συγκεκριμένα σκοπός της διπλωματικής είναι να αναλυθούν οι τρόποι δράσης των εφοπλιστικών ομάδων συμφερόντων στη πολιτική φορολόγησης του στόλου των κρατών – μελών της Ε.Ε. Η συγκεκριμένη μελέτη είναι κυρίως θεωρητική. Επέλεξα να μελετήσω τις ομάδες έκφρασης συμφερόντων και τον τρόπο που δρουν για την εξυπηρέτηση των στρατηγικών τους (lobbying) λόγω της σημασίας που το τελευταίο αποκτά στα διεθνή φορα. Επέλεξα μάλιστα να ασχοληθώ με τη ναυτιλία και τις ομάδες έκφρασης των εφοπλιστικών συμφερόντων, κυρίως επειδή η Ελλάδα είναι μια παγκόσμια ναυτιλιακή δύναμη, γεγονός που επιβαιώνεται και αριθμητικά: ο ελληνικός στόλος, αντιπροσωπεύει το 50% του ευρωπαϊκού στόλου και το 20% του παγκόμιου τονάζ. Σύμφωνα μάλιστα με τη VesselsValue (Top 10 Shipowning Nations, 2016), o ελληνόκτητος εμπορικός στόλος κυριαρχεί σε παγκόσμιο επίπεδο με την αξία του να ανέρχεται στις αρχές του 2016 στα 95.287 δισεκατομμύρια δολάρια, όταν ο δεύτερος σε αξία στόλος, ο ιαπωνικός, έχει αξία 80.816 δις δολάρια και της Κίνας 67.493 δις δολάρια. Το ερευνητικό μου ερώτημα αφορά το αν και κατά πόσο οι εθνικές εφοπλιστικές ενώσεις δρουν συλλογικά (με συλλογικά όργανα όπως η Ένωση Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας- ECSA) ή αν επιλέγουν να κάνουν lobbying ανεξάρτητα ή μια από την άλλη- εκπροσωπώντας διαφορετικά συμφέροντα- και άρα πολλές φορές έρχονται αντιμέτωπες. Μελέτησα ακόμη αν οι ενώσεις επιλέγουν να απευθύνουν στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για να κάνουν lobbying ή αν προτιμούν να απευθύνονται απευθείας στις εθνικές κυβερνήσεις. Για την έρευνα μου μελέτησα ανακοινώσεις/ συνεντεύξεις τύπου και δελτία τύπου των ισχυρότερων εθνικών ενώσεων, με βάσει τον αριθμό των πλοίων που εκπροσωπούν (εθνικές εφοπλιστικές ενώσεις της Ελλάδας, Γερμανίας, Δανίας και ηνωμένου βασιλείου) απέναντι στις σημαντικότερες κατευθυντήριες γραμμές- νομοθετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία. Χαρακτηρίζοντας τη στάση των Ενώσεων ως θετική, αρνητική ή ουδέτερη ως προς τη νομοθεσία, και έπειτα μελετώντας τη στάση που ακολούθησε το Ευρωπαϊκό συλλογικό όργανο, κατέληξα στο ότι τις περισσότερες φορές οι ενώσεις των κρατών μελών διατηρούν διαφορετικές απόψεις και τις εκπροσωπούν με διαφορετικό τρόπο. Έρχονται δηλαδή πολύ συχνά σε αντίθεση με αποτέλεσμα το Ευρωπαϊκό συλλογικό όργανο να μην εκφράζει απολυτή θέση. Συχνά μάλιστα παρουσιάζει ενδιαφέρον το πως οι διάφορες εθνικές εφοπλιστικές ενώσεις επιλέγουν να ασκήσουν πίεση στα θεσμικά όργανα και στα κέντρα λήψης αποφάσεων, χρησιμοποιώντας άλλοτε τον Τύπο και την εξωστρέφεια- όπως για παράδειγμα η Ένωση Δανών Εφοπλιστών (21 δελτία Τύπου κατά το έτος 2017)- και άλλοτε παραμένουν υπερβολικα εσωστρεφείς –όπως για παράδειγμα η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (5 δελτία Τύπου κατά το έτος 2017). Σε περιπτώσεις δε όπου υπάρχει κοινή θέση, όπως το καθεστώς των κρατικών ενισχύσεων, όπου οι περισσότερες ενώσεις ήταν θετικές, η ECSA είχε ισχυρή θέση, με αποτέλεσμα να είναι και πιο αποτελεσματική.