Ανταγωνισμοί ισχύος και αγωγοί φυσικού αερίου : η περίπτωση του EAST MED

Abstract

Το φυσικό αέριο, ως φυσική πηγή πλούτου, αποτελεί σημαντικό συντελεστή ισχύος των κρατών, ενώ αντίθετα υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να αναδειχθεί σε αρνητικό παράγοντα επιβίωσης. Για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από τα κράτη παραγωγούς στους καταναλωτές, χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον αγωγοί διαμετακόμισης φυσικού αερίου, οι οποίοι αποτελούν επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου. Η αποτυχία ενός τέτοιου αγωγού θα έχει συνέπειες, τόσο στα εμπλεκόμενα κράτη, όσο και στις εταιρείες που έχουν επενδύσει σε αυτόν. Στην παρούσα εργασία τα εμπλεκόμενα κράτη είναι η Ελλάδα, η Κύπρος και τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), των οποίων η ενεργειακή ασφάλεια θα πληγή σε περίπτωση αποτυχίας του αγωγού φυσικού αερίου East Med. Τα αίτια αποτυχίας ενός τέτοιου αγωγού μπορούν να αναζητηθούν στο διεθνές σύστημα, όπως αυτό εκφράζεται από τη θεωρία του πολιτικού ρεαλισμού και συνοψίζεται στις έννοιες ισχύς, δίλημμα ασφαλείας και συμφέρον. Τα ευρήματα φυσικού αερίου στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, αποτελούν μία έξοχη ευκαιρία για την Ελλάδα να μετεξελιχθεί σε κόμβο διαμετακόμισης του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, μέσω του σχεδιαζόμενου αγωγού East Med (Eastern Mediterranean), παρακάμπτοντας ταυτόχρονα την Τουρκία. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να εντοπίσει τους κινδύνους από αυτό το σχέδιο και να προτείνει εναλλακτικές επιλογές που θα δημιουργήσουν αντίρροπες τάσεις στις αναφυόμενες παρεμποδιστικές πολιτικές της Τουρκίας. Ταυτόχρονα θα γίνει προσπάθεια να δημιουργηθεί μία γενικότερη θεωρητική πρόταση, που θα βοηθάει τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της μεταφοράς, της αξιακής αλυσίδας του φυσικού αερίου, να διαγνώσουν μία πιθανή αποτυχία σε ένα σχεδιαζόμενο αγωγό διαμετακόμισης.