Μελέτη περίπτωσης: η αναγνωστική συμπεριφορά εκπαιδευομένων σε ψηφιακό περιβάλλον (e-Reader)

Abstract

Η ηλεκτρονική ανάγνωση (e-reading) αποτελεί φαινόμενο των τριών τελευταίων δεκαετιών καθώς ολοένα και περισσότερα παραδοσιακά κείμενα μεταφέρονται σε ψηφιακή μορφή. Η μετάβαση ξεκίνησε με την ψηφιοποίηση βιβλίων, περιοδικών, εφημερίδων, συγγραμμάτων τα οποία διαβάζονταν από την οθόνη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Τα τελευταία χρόνια η ηλεκτρονική ανάγνωση εξελίχθηκε περαιτέρω με την εισαγωγή στην αγορά συσκευών ηλεκτρονικής ανάγνωσης που προσφέρουν στον αναγνώστη μια μοναδική αναγνωστική εμπειρία συνδυάζοντας το γραπτό κείμενο με τις δυνατότητες του ψηφιακού περιβάλλοντος. Οι ηλεκτρονικοί αναγνώστες (e-Readers) είναι φορητές, χαμηλής ισχύος και υψηλής ανάλυσης ηλεκτρονικές συσκευές οι οποίες είναι ειδικά σχεδιασμένες ώστε να αναπαράγουν ψηφιακές μορφές βιβλίων (e-books), συγγραμμάτων (e-textbooks), εφημερίδων (e-newspapers) και άλλων γραπτών εγγράφων. Αν και η βιβλιογραφία γύρω από τους ηλεκτρονικούς αναγνώστες ασχολείται επισταμένως με έρευνες που εστιάζουν στα τεχνικά χαρακτηριστικά, τις δυνατότητες ή τη διείσδυση αυτών των συσκευών στην εκπαιδευτική διαδικασία, κενό εντοπίζεται αναφορικά με μελέτες που εξετάσουν τις γνωστικές (cognitive) και μεταγνωστικές (metacognitive) στρατηγικές αναγνωστικής κατανόησης που επιστρατεύουν οι αναγνώστες όταν διαβάζουν από μια συσκευή ηλεκτρονικής ανάγνωσης. Ταυτόχρονα, ελλιπής εμφανίζεται η βιβλιογραφία στο ζήτημα του πως διαμορφώνεται το αίσθημα της αυτοαποτελεσματικότητας (self-efficacy) των αναγνωστών όταν χρησιμοποιούν συσκευές ηλεκτρονικής ανάγνωσης (e-readers). Διαπιστώνοντας τα παρόντα ερευνητικά κενά, πραγματοποιήθηκε μια μελέτης περίπτωσης (case study) με μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Λυκείου) όπου διερευνήθηκαν οι γνωστικές και μεταγνωστικές στρατηγικές αναγνωστικής κατανόησης που επιστρατεύουν οι εκπαιδευόμενοι κατά τη νοηματική προσπέλαση ενός ηλεκτρονικού κειμένου (e-text) το οποίο αναγιγνώσκουν μέσα από το περιβάλλον ενός ηλεκτρονικού αναγνώστη (e-Reader). Υπό το συγκεκριμένο ερευνητικό πλαίσιο, εξετάστηκαν ποιες από αυτές τις στρατηγικές που χρησιμοποιούν οι μαθητές στο ψηφιακό μέσο έχουν «μεταναστεύσει» από την ανάγνωση στο παραδοσιακό μέσο (βιβλίο), ποιες έχουν απορριφθεί στο ηλεκτρονικό περιβάλλον, ενώ θα αξιολογηθεί εάν το νέο μέσο (medium) έχει δημιουργήσει την ανάγκη νέων στρατηγικών. Παράλληλα, μελετήθηκε πως αναπτύσσεται το αίσθημα της αυτοαποτελεσματικότητας (self-efficacy) των εκπαιδευομένων κατά τη χρήση των συσκευών ηλεκτρονικής ανάγνωσης (e-Readers), σχετικά με τη δεξιότητα της κατανόησης του γραπτού λόγου.