Αξιοποίηση των εικονικών εργαστηριακών περιβαλλόντων στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Abstract

Υπάρχει τρόπος να κινηθεί το ενδιαφέρον των μαθητών για τις Φυσικές Επιστήμες; Μπορούν τα μαθήματα αυτά να γίνουν περισσότερο κατανοητά και ελκυστικά στους μαθητές; Έχουν οι εκπαιδευτικοί τη δυνατότητα να μετατρέψουν το μέχρι σήμερα παραδοσιακό ίσως και συχνά αδιάφορο μάθημα σε ένα πιο σύγχρονο, προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις και τις ανάγκες της εποχής; Ένα τέτοιο μάθημα, ένα μάθημα δηλαδή στο οποίο θα αξιοποιούνται οι νέες τεχνολογίες, θα μπορέσει τελικά να έχει μεγαλύτερο αντίκρισμα στην κινητοποίηση και τη συμμετοχικότητα των μαθητών; Αυτά και άλλα ερωτήματα συχνά φαίνονται ρητορικά, στην πράξη όμως οι απαντήσεις τους αποδεικνύεται δύσκολο να τεκμηριωθούν και τελικά να αποδοθούν. Στην παρούσα Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία γίνεται προσπάθεια μεταξύ άλλων να σχολιαστούν και να δοθούν απαντήσεις σε όλες τις παραπάνω μείζονος σημασίας ερωτήσεις. Δεδομένου ότι τα εκπαιδευτικά αυτά ζητήματα είναι πολύπλοκα, με πολλές και διαφορετικές συνιστώσες, οι προσεγγίσεις τους οφείλουν να γίνονται με ιδιαίτερη προσοχή και ευαισθησία. Στην εργασία αυτή γίνεται μια προσπάθεια να συγκεκριμενοποιηθεί η χρησιμοποίηση των εικονικών εργαστηριακών περιβαλλόντων στη χρήση των τεχνολογιών για τις Φυσικές Επιστήμες, έχοντας ως βασικό σκοπό τη συμβολή τους στην κατάκτηση των διδακτικών στόχων των αντίστοιχων μαθημάτων. Σε πρώτο στάδιο μέσα από την βιβλιογραφική επισκόπηση παρουσιάζεται η κατάσταση που επικρατούσε από το παρελθόν έως τις μέρες μας όσον αφορά στην έρευνα των διαφορετικών διδακτικών προσεγγίσεων για τα μαθήματα των Φυσικών Επιστημών, αλλά και στην αναγκαιότητα της χρήση των πειραμάτων σε αυτά. Στη συνέχεια επιλέγεται η περαιτέρω μελέτη του θέματος μέσω ενός συγκεκριμένου μαθήματος της Φυσικής το οποίο καλύπτει τρεις βασικές συνιστώσες. Η πρώτη συνιστώσα αφορά στην ανάπτυξη ενός Εκπαιδευτικού Σεναρίου διάρκειας έξι διδακτικών ωρών για ένα μάθημα της Γ’ Γυμνασίου σύμφωνα με το νυν Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών, το οποίο στηρίζεται στο διερευνητικό μοντέλο διδασκαλίας. Η δεύτερη συνιστώσα ενσωματώνει τα εικονικά πειράματα στο Εκπαιδευτικό Σενάριο και αναδεικνύει την καθολική τους σημασία στον τομέα της εκπαίδευσης, ανοίγοντας ένα δρόμο και για την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση. Τέλος, η τρίτη συνιστώσα εκφράζει όσα διαδραματίστηκαν μέσω ενός εργαλείου παρουσίασης, το οποίο έχει σχεδιαστεί ώστε να παρουσιάσει τις φάσεις, τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες και το αντίστοιχο εκπαιδευτικό υλικό που αυτές εμπεριέχουν. Το εργαλείο που χρησιμοποιείται είναι σχεδιασμένο πάνω στο διερευνητικό μοντέλο διδασκαλίας – το οποίο και χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα εργασία – και έχει προεπιλεγμένες τις φάσεις που αυτό περιλαμβάνει.