Διερεύνηση και αξιολόγηση των εκπαιδευτικών αναγκών των επαγγελματιών υγείας στην Ελλάδα

Abstract

Οι τρέχουσες παγκόσμιες εξελίξεις των συστημάτων υγείας σε δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία δημιουργούν την ανάγκη για συνεχιζόμενη εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας με στόχο την εξασφάλιση υψηλής ποιότητας φροντίδας υγείας. Εξαιτίας της συνεχούς αυξανόμενης ζήτησης για εκπαίδευση, αλλά και ανάπτυξης των υπηρεσιών υγείας, η εκτίμηση και αξιολόγηση των εκπαιδευτικών αναγκών καθίσταται αναγκαία συμπεριλαμβανομένων και των περιορισμένων δημοσιονομικών πόρων. Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η διερεύνηση και αξιολόγηση των εκπαιδευτικών αναγκών των επαγγελματιών υγείας σε δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία της Ελλάδας, με κύριους άξονες την επίδοση, την ιεράρχηση των αναγκών και την επαγγελματική εξέλιξή τους, καθώς και τον αποδοτικότερο σχεδιασμό και προγραμματισμό κατάρτισης. Η μελέτη διεξήχθη σε 4 δημόσια και 3 ιδιωτικά νοσοκομεία κατά το χρονικό διάστημα 15/04/2017 έως 30/08/2017. Διανεμήθηκε το έγκυρο, αξιόπιστο και ψυχομετρικό ερωτηματολόγιο των Hennessy-Hicks (1996) «Training Needs Analysis Questionnaire», στην μεταφρασμένη του εκδοχή στα ελληνικά. Ο αριθμός των εργαζομένων που πήραν μέρος στην έρευνα ανήλθε στα 453 άτομα, τα οποία επιλέχθηκαν τυχαία και ανήκαν σε όλα τα τμήματα και τις κλινικές των νοσηλευτικών ιδρυμάτων. Για τη διερεύνηση των επαγγελματικών αναγκών χρησιμοποιήθηκε ο έλεγχος t για ζεύγη, αλλά και η πολλαπλή γραμμική ανάλυση. Το ερωτηματολόγιο παρουσίασε εξαιρετική αξιοπιστία, καθώς όλοι οι συντελεστές εσωτερικής αξιοπιστίας Cronbach’s alpha ήταν μεταξύ 0,7 και 0,95, εκτός από την κλίμακα «διοικητικές εργασίες» εξαιτίας των τριών μόνο στοιχείων στην κατηγορία αυτή. Οι επαγγελματίες υγείας παρουσίασαν στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ των εκπαιδευτικών αναγκών και των 30 σχεδόν δεξιοτήτων του ερωτηματολογίου. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, παρατηρήθηκε ότι για τις μισές από τις δεξιότητες, οι οργανωτικές αλλαγές θεωρούνται πιο σημαντικές από την κατάρτιση. Από τις σημαντικές αυτές δεξιότητες, η πλειοψηφία τους ανήκει στην κατηγορία έρευνα/έλεγχος, όπου οι επαγγελματίες υγείας θεωρούν ότι θα επέλθει μέσω των οργανωτικών αλλαγών μεγαλύτερη βελτίωση για τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Αναφορικά με τις εκπαιδευτικές ανάγκες και το φύλο παρατηρήθηκε ότι οι γυναίκες και οι άνδρες είχαν γενικά τις ίδιες εκπαιδευτικές ανάγκες. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι το 70% των συμμετεχόντων ήταν γυναίκες. Επιπλέον, παρατηρήθηκε ότι οι επαγγελματίες υγείας που απασχολούνται στον δημόσιο τομέα παρουσίασαν στατιστικά σημαντικότερες ανάγκες για εκπαίδευση σε οκτώ δεξιότητες, σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα, εκ των οποίων τέσσερις στην κατηγορία έρευνα/έλεγχος και τρεις στην κατηγορία κλινικές εργασίες. Τέλος, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, 265 από τους 453 επαγγελματίες υγείας δεν είναι κάτοχοι κάποιου μεταπτυχιακού ή διδακτορικού, ενώ το 72,4% δεν έχει κάποια δημοσιευμένη εργασία σε ελληνικό ή ξενόγλωσσο περιοδικό. Η έρευνα κατέδειξε ότι οι επαγγελματίες υγείας χρειάζονται περισσότερη εκπαίδευση με ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα έρευνα/έλεγχος. Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι ίσως δεν υπάρχει κάποια σύνδεση μεταξύ έρευνας και κλινικής πρακτικής εφαρμογής. Επιπροσθέτως, οι μάνατζερ υγείας θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα αποτελέσματα, ώστε να δημιουργήσουν και να αναπτύξουν πιο εξειδικευμένα προγράμματα, τα οποία θα ανταποκρίνονται αποκλειστικά στις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες των επαγγελματικών υγείας. Εφόσον αναγνωριστούν και ιεραρχηθούν οι εκπαιδευτικές τους ανάγκες, τα προγράμματα θα μπορούν να είναι πιο στοχευμένα, καθώς και πιο αποτελεσματικά ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας, λαμβάνοντας βέβαια υπόψη και τον περιορισμένο οικονομικό προϋπολογισμό.