Ο γεωοικονομικός ανταγωνισμός στην Ευρασία: ο δρόμος του μεταξιού. Το μεγάλο στοίχημα της Κίνας

Abstract

Ο «Δρόμος του Μεταξιού», γνωστός ως «The Belt and Road Initiative» είναι μια αναπτυξιακή στρατηγική που εστιάζει στην συνεργασία και στην σύνδεση των χωρών της Ευρασίας, μέσω θαλάσσιων οδών, σιδηροδρόμων και χερσαίων διαδρομών. Η πρωτοβουλία αυτή υποστηρίχθηκε από τον πρόεδρο της Κίνας Xi Jinping με στόχο την ώθηση της Κίνας να αναλάβει μεγαλύτερο ρόλο στις παγκόσμιες υποθέσεις με ένα εμπορικό δίκτυο που θα επεκτείνεται σε ολόκληρη την περιοχή της Ασίας - Ειρηνικού και της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, την ενσωμάτωση της περιοχής σε μια συνεκτική οικονομική περιοχή μέσω της οικοδόμησης υποδομών, της αύξησης των πολιτιστικών ανταλλαγών, της διεύρυνσης του εμπορίου και την γεφύρωση του χάσματος των υποδομών έτσι ώστε να επιταχύνει την οικονομική ανάπτυξη. Το έργο προβλέπει την κατασκευή νέων σιδηροδρομικών γραμμών, αυτοκινητοδρόμων, αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, τηλεπικοινωνιών, υποδομών και καλώδια οπτικών ινών. Δύο διάδρομοι θα επεκταθούν σε ολόκληρη την ευρασιατική ξηρά σε διαφορετικά γεωγραφικά μήκη και πλάτη και θα καταλήγουν στην Ευρώπη, ενώ μια άλλη θα συνδέσει τις νοτιοδυτικές επαρχίες της Κίνας με την ηπειρωτική Νοτιοανατολική Ασία. Οι διάδρομοι Κίνα-Πακιστάν και Μπαγκλαντές-Κίνα-Ινδία-Μυανμάρ θα είναι στενά συνδεδεμένοι με τη ζώνη και θα παρέχουν πρόσβαση σε λιμάνια του Ινδικού Ωκεανού. Όπως θεωρήθηκε από το Πεκίνο, τον 21ο αιώνα ο Ναυτικός Δρόμος του Μεταξιού ξεκινά στις μεγάλες πόλεις των λιμανιών της νότιας Κίνας και περνάει από την νότιο θάλασσα πριν από την επέκταση του από τον ινδικό ωκεανό στην βορειοανατολική Αφρική μέσω του πρόσφατα διευρυμένου καναλιού του Σουέζ προς την Ευρώπη. Οι επενδύσεις υποδομών θα περιλαμβάνουν την κατασκευή νέων λιμανιών και τις αναβαθμίσεις των ήδη υπαρχουσών εγκαταστάσεων. Η πρωτοβουλία του Πεκίνου θα διευκολύνει την αύξηση της Κινεζικής εμπορικής δραστηριότητας στην περιοχή του Ινδικού Ωκεανού, το περιφερειακό εμπόριο και τις επενδύσεις σε διασυνοριακό επίπεδο. Μέσω του διαλόγου με τη συμμετοχή χώρων, η Κίνα σκοπεύει να καταργήσει τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο, όπως τις συγκρουόμενες τελωνειακές διαδικασίες. Το έργο, με άλλα λόγια, σχεδιάστηκε για να ωφελήσει την οικονομία της Κίνας. Το πιο σημαντικό, είναι ότι η Κίνα επιδιώκει να ενθαρρύνει την οικονομική ανάπτυξη των φτωχότερων δυτικών και νότιων περιοχών της χώρας, οι οποίες υστερούν πολύ πίσω από το ευημερούσες παράκτιες επαρχίες. Είναι όμως η πρωτοβουλία αυτή αποδεκτή απ’ όλες τις χώρες; Ή μήπως το όραμα της Κίνας φέρει αντιδράσεις και μεγιστοποιεί τον γεωοικονομικό ανταγωνισμό;