Ο θεσμός της διαιτησίας σε ενεργειακές διαφορές

Abstract

Η ρύθμιση της διαιτησίας υπό το προϊσχύσαν δίκαιο ήταν περισσότερο αποσπασματική και μάλλον ατελής με αποτέλεσμα η προσφυγή στο θεσμό της διαιτησίας να διέπεται από επιφυλακτικότητα. Ωστόσο, από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, η επίλυση διαφορών βάσει διαιτητικών ρητρών έχει αυξηθεί σημαντικά. Αιτία της εξάπλωσης της καταφυγής στο θεσμό της διαιτησίας αποτελεί όχι μόνο η αλλαγή στο διεθνές πολιτικό και οικονομικό σκηνικό, αλλά και η μακρά και ενδημική βραδύτητα των δικαστηρίων ως προς την επίλυση μιας διαφοράς, επιβάλλοντας την αναζήτηση εναλλακτικών συστημάτων επίλυσης των διαφορών, μακριά από τις ιδιαιτερότητες των εθνικών δικαιικών συστημάτων. Ως προς τον τομέα της ενέργειας ειδικότερα, οι αυξανόμενες διαφορές, οφειλόμενες κυρίως στη διαδικασία απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, καθιστούν αναγκαία την επίλυση των ανακυπτουσών διαφορών ανάμεσα στους εμπλεκόμενους φορείς από μηχανισμούς αποσαφήνισης και ταχύτερης επίλυσής τους. Οργανωμένες, θεσμικές - μόνιμες διαιτησίες υπάρχουν, ήδη για αρκετά χρόνια στην Ελλάδα στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ), στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) αλλά και στο Εμπορικό Επιμελητήριο της Αθήνας. Εντούτοις, παρά την πολύχρονη ύπαρξη της διαιτησίας στην ελληνική έννομη τάξη με τα αδιαμφισβήτητα οφέλη που αυτή παρέχει και παρά την ύπαρξη μονίμων διαιτησιών σε επαγγελματικούς φορείς και οργανισμούς της ελληνικής οικονομικής και εμπορικής δραστηριότητας, η διαιτητική επίλυση των (ιδιωτικών) διαφορών δεν έχει σημειώσει στην πράξη αξιοσημείωτα αποτελέσματα στον ελλαδικό χώρο, ιδίως συγκριτικά με την αντίστοιχη πορεία και εφαρμογή της διαιτησίας στο εξωτερικό. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι να παρουσιάσει το νομοθετικό πλέγμα των κανόνων που ισχύουν στην Ελλάδα επί εσωτερικής και διεθνούς διαιτησίας, με έμφαση στη μόνιμη διαιτησία της ΡΑΕ, αλλά και να αποσαφηνίσει, μέσω της αναλυτικής παρουσίασης, τη σπουδαιότητα του θεσμού της διαιτησίας επί ενεργειακών διαφορών. Επιπρόσθετα αναλύεται η πρώτη διαιτητική απόφαση στους κόλπους της ΡΑΕ ,αφορώσα ενεργειακή διαφορά και δημοσιευθείσα από το συγκροτηθέν διαιτητικό δικαστήριο στα πλαίσια της μόνιμης διαιτησίας της ΡΑΕ.