Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός ePortfolio αξιοποιώντας τη μέθοδο «Μάθηση βασισμένη στο Πρόβλημα» (Problem based learning-PBL) για εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και οι καινοτόμες εκπαιδευτικές πρακτικές ενισχύουν το θεσμό του ψηφιακού σχολείου που με τη σειρά του προετοιμάζει τους μαθητές του 21ου αιώνα να ζήσουν σε ένα περιβάλλον που το διαμορφώνει η τεχνολογία. Οι κυριότερες δεξιότητες μάθησης του 21ου αιώνα, όπως αναδύονται από συνεργαζόμενες ομάδες παιδαγωγών, στελεχών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, εταιρειών υψηλής τεχνολογίας και κοινωνικών πολιτικών είναι οι ακόλουθες: Πληροφοριών και επικοινωνίας, κριτικής σκέψης και επίλυσης προβλημάτων και οι διαπροσωπικές και ενδοπροσωπικές σχέσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση προσανατολίζεται η μάθηση βασισμένη στο πρόβλημα η οποία είναι ίσως η πιο καινοτόμος εκπαιδευτική μέθοδος που έχει εφαρμοστεί ποτέ στην εκπαίδευση. Είναι μία καινοτόμος εκπαιδευτική μέθοδος (Major,1998), η οποία ενισχύει τη μάθηση δημιουργώντας την ανάγκη για επίλυση ενός ανεπαρκούς δομημένου προβλήματος. Η επίλυση προβλήματος αποτελεί όπως ειπώθηκε βασική δεξιότητα που χρειάζεται να έχουν οι σημερινοί εκπαιδευόμενοι για την αντιμετώπιση αυθεντικών προβλημάτων στην επαγγελματική και προσωπική τους ζωή. Έρευνες σχετικά με την επίλυση προβλημάτων έδειξαν ότι οι εκπαιδευόμενοι υστερούν στην αντιμετώπιση αυθεντικών προβλημάτων και γίνεται επιτακτική η ανάγκη για αλλαγή στην εκπαιδευτική διαδικασία με τη δημιουργία ολοκληρωμένων περιβαλλόντων μάθησης όπου θα υποστηρίζονται από εκπαιδευτικές μεθόδους που εστιάζουν στην επίλυση ανεπαρκώς δομημένων προβλημάτων. Η ανάγκη, λοιπόν, των εκπαιδευομένων να είναι ικανοί να χειρίζονται πολύπλοκα ή ανεπαρκώς δομημένα αυθεντικά προβλήματα, οδηγεί τους φορείς της εκπαίδευσης στην αναμόρφωση των μεθόδων διδασκαλίας και τη χρήση τεχνικών όπως της «Μάθησης βασισμένης σε προβλήματα» (Problem Based Learning –PBL), (CEC, 2008; CEDEFOP, 2010). Στην παρούσα έρευνα επιχειρείται η δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος, στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που να αξιοποιεί ανεπαρκώς δομημένα προβλήματα και να υποστηρίζει τους εκπαιδευόμενους, προκειμένου να αναπτύξουν δεξιότητες επίλυσης προβλήματος, Προς αυτή την κατεύθυνση η αξιοποίηση ενός τεχνολογικά υποστηριζόμενου περιβάλλοντος συνεργατικής μάθησης (CSCL environment) κρίνεται αναγκαία συνθήκη προκειμένου να υποστηριχθεί η συνεργατική φύση της PBL (Hmelo – Silver,2002). Για τους σκοπούς της εργασίας δόθηκε στους εκπαιδευόμενους ένα ανεπαρκώς δομημένο πρόβλημα και αξιοποιήθηκε το τεχνολογικά υποστηριζόμενο περιβάλλον συνεργατικής μάθησης (CSCL environment) ενός eportfolio. Η χρήση των eportfolios στη μάθηση, έχει αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Για πρώτη φορά, παρατηρείται η ανάπτυξη μιας νέας γενιάς εργαλείων, που προορίζονται για τη διαχείριση, την αξιολόγηση και την επιβράβευση των επιτευγμάτων του ατόμου, σε όλο τον κύκλο μάθησης του (Dron J., 2002). Στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός ePortfolio αξιοποιώντας τη μέθοδο «Μάθηση βασισμένη στο Πρόβλημα» (Problem based learning-PBL) για την ενίσχυση της κριτικής σκέψης, των συνεργατικών δεξιοτήτων και των δεξιοτήτων επίλυσης προβλήματος ως μία δράση επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η υλοποίηση του ePortfolio στοχεύει στην επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και επιδιώκει την κατανόηση των βασικών βημάτων υλοποίησης των ePortfolios καθώς και των αρχών της «Μάθησης βασισμένης στο Πρόβλημα» (Problem based learning-PBL), ώστε να τα αξιοποιήσουν στη διδακτική διαδικασία. Προς αυτή την κατεύθυνση σχεδιάστηκε η ανάπτυξη και υλοποίηση ενός eportfolio, το οποίο εντάσσεται στο πρόγραμμα ανοικτού κώδικα mahara και το οποίο είναι πλήρως εναρμονισμένο με τους διδακτικούς στόχους της προβληματοκεντρικής μάθησης (problem- based -learning) και το συνδυαστικό μοντέλο των Savery και Duffy (1996) και του Wood (2003). Οι βασικοί στόχοι της διπλωματικής εργασίας διαμορφώνονται ως εξής: διαμόρφωση ενός άρτια μεθοδολογικά τρόπου υλοποίησης ενός eportfolio, ανάδειξη της δυναμικής σχέσης ανάμεσα στο eportfolio και των βασικών αξόνων του διδακτικού μοντέλου Problem Based Learning και αξιοποίηση του eportfolio ως μέσου ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευομένων για την επίλυση ενός ανεπαρκούς δομημένου προβλήματος με σκοπό την ανάπτυξη των δεξιοτήτων μάθησης της επίλυσης προβλήματος, της συνεργασίας και της επικοινωνίας και της κριτικής σκέψης.