Οι ευρωμεσογειακές σχέσεις από τη διαδικασία της Βαρκελώνης (1995) μέχρι σήμερα. Οι τομείς της πολιτικής και της οικονομίας

Abstract

Η Διαδικασία της Βαρκελώνης το 1995 είναι μία πολύ σημαντική συμφωνία και η ίδρυση της είναι καθοριστικής σημασίας για τον χώρο της Μεσογείου. Η Διαδικασία της Βαρκελώνης δεν ήταν η πρώτη προσπάθεια να έρθουν κοντά οι δύο πλευρές. Είχαν προηγηθεί κι άλλες προσπάθειες στο παρελθόν. Συγκεκριμένα, η πρώτη απόπειρα έγινε τη δεκαετία του ΄60 , ενώ η δεύτερη τη δεκαετία του ΄70, με την πετρελαϊκή κρίση του 1973 αλλά και την έξαρση της τρομοκρατίας να οδηγούν την Ευρώπη να έρθει πιο κοντά με τις Τρίτες Μεσογειακές Χώρες (Τ.Μ.Χ.). Όμως, η πρώτη φορά που φαίνεται να αποδίδουν οι προσπάθειες για συνεργασία είναι τη δεκαετία του ΄90. Για την ακρίβεια τον Ιούλιο του 1990 δημιουργείται με πρωτοβουλία της Γαλλίας το «Φόρουμ της Δυτικής Μεσογείου», γνωστό ως Πρωτοβουλία 5+5, από τις πέντε ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Μάλτα) και τις πέντε χώρες της νότιας λεκάνης της Μεσογείου (Λιβύη, Τυνησία, Αλγερία, Μαρόκο και Μαυριτανία). Όμως, η πρωτοβουλία διακόπηκε εξαιτίας του περιστατικού του Lockerbie με τη Λιβύη. Αξίζει να σημειωθεί πως οι χώρες αυτές είχαν ήδη αναπτύξει σε διμερές επίπεδο τη συνεργασία τους αλλά με την Πρωτοβουλία 5+5 επεδίωκαν να ενισχύσουν τους δεσμούς τους σε πολυμερές επίπεδο, να επιχειρήσουν να επιλύσουν από κοινού τυχόν κοινά προβλήματα αλλά και να μην εμπλακούν στα προβλήματα της Ανατολικής Μεσογείου. Ωστόσο, έπειτα από αντίδραση των ανατολικών μεσογειακών χωρών που ένιωσαν ότι αποκλείονται από τα άλλα κράτη της Μεσογείου, τα μεσογειακά κράτη οδηγήθηκαν το 1994 στην ίδρυση του Μεσογειακού Φόρουμ το οποίο είναι μία συνεργασία 6 μεσογειακών ευρωπαϊκών χωρών (Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Μάλτα) και 5 μεσογειακών εταίρων (Αίγυπτος, Τυνησία, Αλγερία, Μαρόκο και Τουρκία) , ενώ η Λιβύη συμμετείχε ως παρατηρητής. Το Μεσογειακό Φόρουμ επεδίωκε τη δημιουργία ενός συστήματος συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Ενώ παράλληλα αποσκοπούσε στην προώθηση της ειρήνης σε όλη την περιοχή της Μεσογείου. Γι’ αυτό άλλωστε, έργο του αρχικά ήταν η προώθηση δράσεων και πολιτικών πρωτοβουλιών προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος. Η πρώτη ιδρυτική σύνοδος πραγματοποιήθηκε στις 3-4 Ιουλίου 1994 στην Αλεξάνδρεια. Τα 11 κράτη-μέλη συμφώνησαν να προωθήσουν τη δημιουργία στο χώρο της Μεσογείου μίας «Ζώνης» ειρήνης, ευημερίας, αμοιβαίας κατανόησης και ανοχής και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αποκορύφωμα αυτών των διεργασιών ήταν να οδηγηθούν τα κράτη της Μεσογείου στη δημιουργία της Διαδικασίας της Βαρκελώνης το 1995. Τότε, τα 15 κράτη-μέλη της Ε.Ε. και οι συνεργάτιδες νότιο-μεσογειακές χώρες στην προσπάθεια τους να προωθήσουν και να βελτιώσουν το μεταξύ τους κλίμα αλληλοκατανόησης και να αυξήσουν τη συνεργασία μεταξύ τους ξεκίνησαν ένα φιλόδοξο πρόγραμμα βασισμένο σε πολιτικές και πολιτισμικές ανταλλαγές. Σκοπός της Διαδικασίας της Βαρκελώνης, ήταν η ανάπτυξη μεγαλύτερης ανεκτικότητας και συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών, βασισμένη στη συνεργασία στον πολιτικό, τον οικονομικό και πολιτισμικό τομέα. Στα δύο πρώτα κεφάλαια της εργασίας αναλύεται η πορεία της Διαδικασίας της Βαρκελώνης μέχρι το 2007 και της ΕγΜ από το 2007 μέχρι σήμερα, παράλληλα στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται ο οικονομικός πυλώνας και οι οικονομικές σχέσεις της Ε.Ε. με τις Τ.Μ.Χ.. Ενώ, στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται λόγος για την κατάσταση στη λεκάνη της Μεσογείου μετά το ξέσπασμα των αραβικών εξεγέρσεων. Ακόμη, στο πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στα προγράμματα στα οποία έχει επικεντρώσει το ενδιαφέρον της η Ένωση για τη Μεσόγειο μετά την ίδρυση της.